درمان اوتیسم خفیف در کودکان

در حال حاضر ، هیچ درمانی برای بهبود وجود ندارد، اما مداخلات زیادی برای استفاده جهت کودکان خردسال ایجاد و مورد مطالعه قرار گرفته است. این مداخلات ممکن است علائم را کاهش دهند ، توانایی شناختی و مهارت های زندگی روزمره کودک را بهبود ببخشند و توانایی او را برای عملکرد و مشارکت در جامعه به حداکثر برسانند. تفاوت در چگونگی تأثیر اوتیسم بر هر فرد بدین معنی است که افراد مبتلا به اوتیسم از نقاط قوت و چالش‌های منحصر‌به‌فردی در ارتباطات اجتماعی، توانایی رفتاری و شناختی برخوردار هستند.

بنابراین، برنامه‌های درمانی معمولاً چندمنظوره هستند و می‌توانند شامل مداخلات والدمحور باشند و نیازهای فردی کودک را هدف قرار دهند. استراتژی‌های مداخلات رفتاری بر توسعه مهارت‌های ارتباطی-اجتماعی و کاهش علایق شدید و رفتارهای تکراری و چالش‌برانگیز کودک (به‌ویژه در سنین پایین که کودک به‌طور طبیعی این مهارت‌ها را کسب می‌کند) متمرکز هستند. کاردرمانی و گفتاردرمانی می‌توانند برای برخی از کودکان و آموزش مهارت‌های اجتماعی و دارودرمانی می‌توانند در کودکان بزرگ‌تر مفید باشند.

بهترین درمان یا مداخله می‌تواند بسته به سن، نقاط قوت، چالش‌ها و تفاوت‌های فرد متفاوت باشد. همچنین لازم به یادآوری است که کودکان مبتلا به اوتیسم می‌توانند همانند کودکان بدون اوتیسم بیمار شوند یا آسیب ببینند. لباس های گروه شب نقاب، با طراحی‌ها و الگوهای جالب و خاص، برای جلب توجه و ایجاد شخصیت ظاهری متفاوت طراحی می‌شوند . معاینات منظم پزشکی و دندانپزشکی باید بخشی از برنامه درمانی کودک باشد. اغلب تشخیص اینکه رفتار کودک ناشی از اوتیسم یا بیماری دیگری است، کار آسانی نیست. به‌عنوان مثال، کوبیدن سر می‌تواند یکی از علائم اوتیسم یا نشانه‌ای از سردرد یا گوش‌درد در کودک باشد.

در چنین شرایطی، یک معاینه بدنی کامل لازم است. نظارت بر رشد سالم نه‌تنها به معنای توجه به علائم مرتبط با اوتیسم بوده، بلکه همچنین به معنای توجه به سلامت جسمی و روانی کودک است. درخصوص بهترین مداخلات درمانی در کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم، اطلاعات زیادی در دست نیست. برخی تحقیقات درمورد گروه‌های مهارت اجتماعی برای کودکان بزرگ‌تر انجام شده‌اند، اما شواهد کافی برای اثبات مؤثر بودن آن‌ها وجود ندارند. برای ارزیابی مداخلات درمانی جهت بهبود نتایج در بزرگسالی، باید پژوهش‌های بیشتری صورت بگیرند.

علاوه بر این، ارائه خدمات برای کمک به افراد مبتلا به اوتیسم در تکمیل تحصیلات یا آموزش شغلی، یافتن شغل، مسکن و حمل‌و‌نقل ایمن، مراقبت از سلامتی، بهبود عملکرد روزانه و مشارکت هرچه بیشتر در جوامع، بسیار مهم است. باتوجه به شیوع بالای اختلال طیف اوتیسم، خصوصاً در سال‌های اخیر، بهتر است والدین کودک مهارت‌های رشدی او را زیر نظر داشته باشند و به محض شک و تردید نسبت به آن‌ها، به متخصصان این امر مراجعه کنند. در واقع بهتر است والدین گرامی، کودک را در 12ماهگی، 18ماهگی و 2سالگی مورد غربالگری و بررسی انجام دهند تا درصورت وجود مشکل، درمان سریع‌تر آغاز شود.

غربالگری و پایش، گام‌هایی ضروری در تشخیص و درمان به‌هنگام این اختلال هستند. اگر اختلال طیف اوتیسم در کودکان سریع‌تر و زودتر تشخیص داده شده و درمان آن به‌موقع آغاز شود، بسیاری از مشکلات آنان قابل‌جبران خواهند بود. بنابراین لازم است تمام پدران و مادران به محض اینکه در مراحل رشدی کودک تأخیری مشاهده کردند، به مراکز توانبخشی، متخصصان مغز و اعصاب کودک یا روانپزشک کودک و نوجوان مراجعه کنند. درمان به‌موقع به‌حدی تأثیرگذار است که می‌تواند 90 الی 95 درصد از مشکلات کودک را جبران کند.

بنابراین آنچه که در درمان اختلال طیف اوتیسم اهمیت ویژه‌ای دارد، شروع زودهنگام درمان است که می‌توان آن را درصورت تشخیص صحیح و مشاهده تأخیرات رشدی در کودک، حتی از 12ماهگی آغاز کرد. از دست دادن زمان طلایی در درمان می‌تواند در رشد مهارت‌های ذهنی، درکی و شناختی و همچنین مهم‌ترین آن، در رشد گفتار کودک تأثیر به‌سزایی داشته باشد. درمان در سنین بالاتر هم زمان بیشتری خواهد برد، هم هزینه بیشتری را بر خانواده‌ها تحمیل خواهد کرد، و هم سرعت پیشرفت کودک در سنین بالاتر به نسبت سن طلایی کمتر خواهد بود.

بنابراین با توجه به شیوع بالای اختلال طیف اوتیسم، لازم است تمامی خانواده‌ها روند رشد کودک خود را مرتباً مورد ارزیابی قرار دهند تا درصورت وجود مشکل، درمان سریع‌تر آغاز شده و اثربخشی آن بیشتر شود. از شخصیت های کارتونی پسرانه میتوان به مواردی مانند مرد عنکبوتی و سوپرمن اشاره کرد . اوتیسم بیماری نیست بلکه یک اختلال است و در صورت رسیدگی به‌موقع قابل‌درمان خواهد بود. بهترین راه درمان اختلالی با علائم مختلف و چندوجهی، نیاز به برنامه جامعی دارد که بتواند تمام جنبه‌های این اختلال را تحت تأثیر قرار دهد. درمانی که بتواند علائم اختلال را کم کند و مشکلات کودک را به حداقل برساند، به‌عنوان یک درمان جامع و تأثیرگذار پذیرفته می‌شود.

کودکان دارای اختلال اتیسم به 3 سطح تقسیم بندی می شوند که ترین، سطح 2 اختلال اتیسم متوسط و سطح 3 دارای شدید ترین میزان اختلال می باشد.بنابراین درمان این اختلال بسته به سطحی که کودک در ان وجود دارد نیز بستگی دارد. به‌طور کلی برنامه جامع و مدونی که بتواند تمامی جنبه‌های یک کودک دارای اختلال را از بعدهای مختلف رفتار، گفتار و زبان و ارتباط، مهارت‌های شناختی و ذهنی و حسی مورد بررسی و درمان قرار دهد، بسیار مهم است. متاسفانه اوتیسم داروی خاصی ندارد و داروهایی که در اختلال طیف اوتیسم به کار می‌روند، داروهایی جنرال و کلی هستند که جهت کاهش علائم به کار می‌روند.

مثلاً کودکی که نقص توجه دارد، ممکن است داروی رسپریدون برای او تجویز شود. رسپریدون داروی خاص اختلال طیف اوتیسم نیست و در تمامی اختلالات رشدی دیگر نیز کاربرد دارد. بنابراین در حال حاضر در تمام دنیا بهترین راه درمان اختلال طیف اوتیسم، درمان‌های توانبخشی هستند که در کنار دارودرمانی و روانشناسی به درمان این اختلال کمک بزرگی می‌کنند. در تیم درمانی این اختلال، متخصص نورولوژیست کودکان، روانپزشک کودک و نوجوان، کاردرمان، گفتاردرمان، روانشناس حضور دارند.

درمانی که به‌صورت تیم‌ورک یا کار گروهی صورت می‌گیرد، بسیار بسیار بهتر و تأثیرگذارتر از درمان‌های انفرادی خواهد بود. بنابراین به‌طور کلی بهترین راه درمان این اختلال، توانبخشی (کاردرمانی، گفتاردرمانی، روانشناسی) در کنار دارودرمانی است. با توانبخشی مدون می‌توان تا حدود 90 تا 95 درصد از علائم آن را کاهش داد. معمولاً کودکان اوتیسم به‌خصوص کودکانی که در سطح 2 و 3 قرار دارند، برای آموزش مداوم و مستمر به زمان خیلی بیشتری نسبت به سایر اختلالات نظیر تأخیر گفتار، بیش‌فعالی و … نیاز دارند.

متأسفانه هزینه‌های توانبخشی در ایران تحت پوشش بیمه نمی‌باشند و آزاد حساب می‌شوند. اما برای والدینی که بیمه تکمیلی دارند می‌تواند تا حدودی کمک‌کننده باشد. ‌کودکان دارای اوتیسم ممکن است در هفته حداقل به 25 تا 30 ساعت آموزش نیاز داشته باشند، درنتیجه هزینه آموزش این ‌اختلال بالا است. همچنین نیاز به ویزیت‌های دوره‌ای توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب کودک یا روانپزشک اطفال، دارودرمانی انجام‌شده، و متأسفانه هزینه‌های گاهاً بالای داروی این کودکان، باعث می‌شوند والدین آن‌ها متحمل پرداخت هزینه‌های سنگین درمانی ‌شوند‌. بنابراین لازم است درمان این کودکان را با برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب پیگیری نمود.

هزینه‌های توانبخشی این کودکان با احتساب حداقل تعداد جلسات، حدوداً ماهی 2 میلیون تومان تا گاهاً 10 میلیون تومان متغیر هستند. ناگفته نماند در ایران مراکز دولتی نظیر بیمارستان‌ها و مراکز بهزیستی و خیریه نیز با دریافت هزینه‌های پایین‌تر از مراکز خصوصی خدمات توانبخشی را ارائه می‌دهند، اما متاسفانه این مراکز هم چالش‌های بسیار زیادی را برای خانواده‌ها به همراه می‌آورند. استفاده از دانشجو در درمان، استفاده از درمانگران تازه فارغ‌التحصیل و کم‌تجربه، عوض شدن پی‌در‌پی درمانگران کودک، مدت زمان کمتر ارائه خدمات و … از چالش‌های استفاده از مراکز دولتی هستند.

بهترین روش درمان اوتیسم

روش درمان هر کودک با کودک دیگر در عین یکسان بودن هدف، متفاوت خواهد بود. با توجه به ناشناخته بودن علت دقیق اوتیسم و مطرح شدن علت‌های احتمالی، متأسفانه افراد سودجوی بسیاری در طول سال‌ها سعی کرده‌اند با روش‌های بی‌اساس و بیهوده هزینه‌های بسیار زیادی را بر خانواده‌ها تحمیل کنند. به‌طور کلی اختلال طیف اوتیسم با توجه به شیوع بالای آن (از 55 کودک یک کودک به این اختلال مبتلاست)، نیازمند ارائه خدمات بیمه‌ای و رسیدگی قابل‌توجهی از طرف دولت و کشور است تا تمامی کودکان به‌طور یکسان از این خدمات بهره‌مند شوند و کودکی بخاطر هزینه‌های بالای درمان از رشد عقب نماند.

در حال حاضر روش‌های درمانی زیادی برای اختلال طیف اوتیسم وجود دارند که نسبی هستند و منجر به درمان قطعی نخواهند شد، اما به‌کارگیری روش منحصر‌به‌فرد و مناسب هر کودک، به‌شرط شروع به‌موقع درمان، می‌تواند تا 90 درصد از مشکلات او را جبران کند. لباس سوپرمن بچه گانه در سایز های کوچک موجود و قابل سفارش است . بنابراین ما در اینجا درمورد روش‌های معتبر و موثقی صحبت می‌کنیم که هم به‌لحاظ منابع معتبر علمی و هم به‌لحاظ تجربی اثبات شدهأاند. آنچه که علاوه بر انتخاب روش درمانی، در درمان اوتیسم بسیار مؤثر است، صبر و شکیبایی والدین است. درمان‌های اوتیسم کمی زمان‌بر هستند و نیاز به صبوری و شکیبایی دارند.

رفتاردرمانی شناختی می‌تواند به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند تا نحوه تأثیر افکار بر رفتار را درک کنند. درمانگر به کودک نشان می‌دهد که چگونه احساساتی مانند اضطراب را تشخیص دهد و آن را دوباره ارزیابی و تنظیم کند. این نوع درمان برای آموزش کودکان برای مقابله با موقعیت‌های اجتماعی دشوار و سایر چالش‌های زندگی مفید است. مانند سایر گزینه‌های درمانی اوتیسم، جلسات CBT برای رفع نیازهای کودک شخصی‌سازی می‌شوند. این رویکرد حتی ممکن است در رفع اختلالات خواب مفید باشد، اگرچه تحقیقات بیشتری درمورد آن موردنیازند. کاردرمانی مانند فیزیوتراپی می‌تواند مهارت‌های حرکتی را افزایش دهد.

هدف یکپارگی حسی، شناسایی بی‌نظمی‌ها در نحوه پردازش حرکات، مناظر، صداها یا سایر ورودی‌های حسی خاص کودک مبتلا به اوتیسم و ​​کمک به او در درک آن سیگنال‌ها به روشی سازنده‌تر است. درمانگر پس بررسی نحوه واکنش کودک به برخی مناظر یا صداها، یک برنامه درمانی فردی تنظیم می‌کند. کاردرمانی مهارت‌هایی را آموزش می‌دهد که به فرد کمک می‌کنند تا حد امکان مستقل زندگی کند. این مهارت‌ها می‌توانند شامل لباس پوشیدن، غذا خوردن، استحمام و ارتباط با افراد باشند. کاردرمانی به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک می‌کند تا مهارت‌های روزمره‌ مانند تغذیه، نظافت و لباس پوشیدن را که برای مدرسه یا خانه مفید هستند، تقویت کنند.

جلسات بر روی نیازهای منحصر‌به‌فرد فرد تمرکز می‌کنند، بنابراین فرزند شما ممکن است یاد بگیرد که از وسایل کمکی برای سازگاری با موقعیت‌ها و انجام وظایف استفاده کند. برنامه تبدیل گفتار به متن، نمونه‌‌ای از این دستگاه‌ها است که کودکی با دست‌خط مشکل دارد، می‌تواند از آن استفاده کند. آموزش مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های لازم برای تعامل با دیگران ازجمله مهارت‌های مکالمه و حل مسئله را به کودکان می‌آموزد. گفتاردرمانی به بهبود مهارت‌های ارتباطی فرد کمک می‌کند. برخی از افراد قادر به یادگیری مهارت‌های ارتباط کلامی هستند. برای برخی دیگر، استفاده از حرکت بدن یا تصاویر واقع‌بینانه‌تر است.

اگر کودک شما با برقراری ارتباط مشکل دارد، گفتار‌درمانی می‌تواند به او کمک کند تا مهارت‌های کلامی و غیرکلامی خود را بهبود بخشد. گفتاردرمانگر برای بهبود مهارت‌های کلامی ممکن است کودک شما را ازطریق تمرین‌هایی که شامل توصیف احساسات و شناسایی اشیاء و اشخاص است، راهنمایی کند. سایر تمرین‌ها، ریتم گفتار، ساختار جمله و واژگان کودک را بهبود می‌بخشند. به‌عنوان مثال، در طول یک تمرین ممکن است به فرزند شما یاد داده شود که در حین صحبت کردن، کف بزند تا توجه او به تعداد هجاها و سرعت جلب شود.

درمان کودکان اوتیسمی در کلینیک توانبخشی بیماری اوتیسم می‌تواند بر تمام جنبه‌های زندگی کودکان تأثیر بگذارد. بنابراین درمان به‌موقع آن از اهمیت بالایی برخوردار است. کلینیک جامع توانبخشی رسش با برخورداری از کادر حرفه‌ای متشکل از کاردرمانگران، گفتاردرمانگران، فیزیوتراپ‌ها، متخصصان تغذیه، روانشناسان و سایر متخصصان آماده خدمت‌رسانی به شماست. تیم درمانی این مجموعه پس از معاینه و بررسی کودک دلبند شما، برنامه درمانی هدفمندی ایجاد می‌کنند. پس اگر کودک شما به این اختلال مبتلاست، هر چه سریع‌تر به کلینک ما مراجعه کنید و از خدمات درمانی ما بهره‌مند شوید.