مطابق قانون جدید مهریه تا چند سکه عندالمطالبه می باشد؟

در حال حاضر هیچ قانون جدیدی مبنی بر کاهش سقف مهریه عندالمطالبه به ۱۴ سکه تصویب نشده است. بر اساس ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده، تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی همچنان عندالمطالبه محسوب شده و ضمانت اجرای کیفری دارد. این موضوع برای بسیاری از خانواده ها و زوجین که در آستانه زندگی مشترک قرار دارند، یا با مسائل حقوقی روبه رو هستند، ابهامات زیادی ایجاد کرده است.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زن در عقد ازدواج، همواره موضوع بحث ها و چالش های حقوقی و اجتماعی فراوانی بوده است. در طول سالیان، تغییرات اقتصادی و اجتماعی، لزوم بازنگری در قوانین مربوط به مهریه را بیش از پیش نمایان ساخته است. شایعات و اخبار ضد و نقیض درباره قانون جدید مهریه ۱۴ سکه به این سردرگمی ها دامن زده و نگرانی هایی را برای زوجین و خانواده هایشان پدید آورده است. برای درک روشن از این موضوع و آگاهی از حقوق و تعهدات قانونی، لازم است تا با اطلاعات دقیق و مستند، ابهامات موجود برطرف شود.

آیا قانون جدید مهریه ۱۴ سکه تصویب شده است؟ واقعیت و شایعات

اغلب زوجین و خانواده ها درباره تصویب قانونی مبنی بر کاهش مهریه به ۱۴ سکه شنیده اند و در مواجهه با آن با سوالات بسیاری روبرو می شوند. لازم است به صراحت بیان شود که تا به امروز، هیچ قانون جدیدی که سقف مهریه را به ۱۴ سکه کاهش دهد، به تصویب نهایی مجلس شورای اسلامی نرسیده و از سوی شورای نگهبان نیز تأیید نشده است. آنچه مطرح شده، تنها یک طرح پیشنهادی در کمیسیون های مجلس بوده که با هدف کاهش جمعیت زندانیان مهریه و تنظیم تعادل در روابط مالی زوجین مطرح شده است.

بر اساس اطلاعات موجود، این طرح هنوز مراحل قانونی خود را برای تبدیل شدن به قانون طی نکرده است. در واقع، چنین طرح هایی برای اجرایی شدن نیاز به بررسی های کارشناسی، تصویب در صحن علنی مجلس و تأیید نهایی شورای نگهبان دارند. تا زمانی که این مراحل به طور کامل طی نشود، هرگونه صحبت از قانون جدید ۱۴ سکه صرفاً در حد شایعه یا طرح اولیه باقی می ماند و فاقد وجاهت قانونی برای اجرا است.

بنابراین، برای کسانی که نگران تأثیر این شایعات بر زندگی مشترک یا پرونده های حقوقی خود هستند، این اطمینان خاطر وجود دارد که قانون ۱۱۰ سکه مهریه همچنان ملاک عمل بوده و هیچ تغییری در آن ایجاد نشده است. اهداف پشت این طرح پیشنهادی، هرچند که کاهش مشکلات اجتماعی و قضایی را نشانه رفته است، اما همواره با انتقاداتی نیز همراه بوده که حقوق زنان را تضعیف کننده می دانند. از این رو، بررسی های عمیق تر و جامع تر برای هرگونه تغییر قانونی در این حوزه ضروری به نظر می رسد تا از تضییع حقوق هیچ کدام از طرفین جلوگیری شود.

ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده و سقف مهریه عندالمطالبه: ۱۱۰ سکه، نه ۱۴ سکه!

محور اصلی قوانین مهریه در ایران، به ویژه در خصوص جنبه عندالمطالبه بودن و ضمانت اجرای کیفری آن، ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده است که حکم قاطع را صادر می کند. افرادی که با پرونده های مهریه سر و کار داشته اند، به خوبی ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده را می شناسند که خط مشی قانونی فعلی را ترسیم کرده است:

«هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است. رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است.»

بر اساس این ماده قانونی، مفهوم «عندالمطالبه» به این معناست که زن می تواند هر زمان که بخواهد (حتی بلافاصله پس از عقد و بدون نیاز به طلاق)، مهریه خود را از همسرش مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت فوری آن است. اما نکته کلیدی در این ماده، تعیین سقفی مشخص برای اعمال ضمانت اجرای کیفری است که همان ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی است.

ضمانت اجرای کیفری مهریه یعنی در صورتی که مرد توانایی پرداخت مهریه را (تا سقف ۱۱۰ سکه) نداشته باشد و اعسار خود را نیز اثبات نکند، می تواند با حکم جلب و حبس مواجه شود. این بدان معنا نیست که حداکثر مهریه ای که یک زن می تواند داشته باشد، ۱۱۰ سکه است؛ بلکه این عدد، سقفی برای امکان حبس مرد بابت عدم پرداخت مهریه است. به عبارتی، حتی اگر مهریه زنی پانصد سکه باشد، تنها تا ۱۱۰ سکه آن، می تواند منجر به جلب و زندانی شدن مرد شود.

برای مهریه هایی که از ۱۱۰ سکه تجاوز می کند، وضعیت متفاوتی وجود دارد. در این موارد، زن همچنان حق مطالبه کل مهریه خود را دارد و مرد نیز به طور قانونی مدیون است. اما برای بخش مازاد بر ۱۱۰ سکه، امکان جلب و حبس مرد وجود ندارد. وصول این بخش از مهریه صرفاً بر اساس «ملائت زوج» (یعنی اثبات توانایی مالی مرد) امکان پذیر است. به عبارت دیگر، زن باید در دادگاه ثابت کند که مرد تمکن مالی لازم برای پرداخت مهریه مازاد را دارد تا بتواند آن را وصول کند. این تفاوت، بار اثبات را در مهریه های بیش از ۱۱۰ سکه بر عهده زن می گذارد و فرآیند مطالبه را پیچیده تر می کند. بنابراین، درک صحیح از ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده و مفهوم ۱۱۰ سکه، برای همه افراد درگیر با مسائل مهریه بسیار حیاتی است.

تفاوت اساسی مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه: درک حقوق و تعهدات

یکی از موضوعاتی که در تعیین مهریه و همچنین در فرآیند مطالبه آن اهمیت زیادی دارد، نوع مهریه است: عندالمطالبه یا عندالاستطاعه. درک دقیق این دو مفهوم، برای زوجین و خانواده هایشان برای جلوگیری از سوءتفاهم ها و مشکلات حقوقی آینده بسیار ضروری است.

مهریه عندالمطالبه

واژه «عندالمطالبه» به معنای «به محض مطالبه» است. این نوع مهریه به این معناست که زن هر زمان که بخواهد، پس از جاری شدن صیغه عقد دائم، می تواند مهریه خود را از مرد درخواست کند. مرد نیز موظف به پرداخت فوری آن است. در واقع، این حق زن است که بدون هیچ قید و شرطی، مهریه خود را طلب کند و مرد نمی تواند بهانه ای برای عدم پرداخت آن بیاورد. ضمانت اجرای این نوع مهریه، همان طور که پیش تر ذکر شد، تا سقف ۱۱۰ سکه، امکان جلب و حبس مرد در صورت عدم پرداخت و عدم اثبات اعسار است.

در زندگی روزمره، بسیاری از زنان حتی در دوران عقد نیز مهریه خود را مطالبه می کنند. این حق قانونی به آن ها امکان می دهد تا بدون نیاز به رضایت مرد، آن را به اجرا بگذارند. سرعت عمل در فرآیند مطالبه، و وجود پشتوانه کیفری (جلب و حبس) تا ۱۱۰ سکه، از ویژگی های بارز مهریه عندالمطالبه است.

مهریه عندالاستطاعه

«عندالاستطاعه» به معنای «در صورت توانایی مالی» است. در این نوع مهریه، پرداخت مهریه منوط به اثبات توانایی مالی مرد توسط زن است. به عبارت دیگر، اگر مهریه به صورت عندالاستطاعه تعیین شده باشد، زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را دریافت کند که در دادگاه اثبات کند مرد تمکن مالی لازم برای پرداخت آن را دارد. در این حالت، بار اثبات تمکن مالی بر عهده زن خواهد بود. نکته مهم تر اینکه، در مهریه عندالاستطاعه، حتی تا ۱۱۰ سکه نیز امکان جلب و حبس مرد وجود ندارد.

تفاوت عملی این دو نوع مهریه در فرآیند مطالبه و زمان بر بودن آن آشکار می شود. در مهریه عندالمطالبه، پس از درخواست زن و عدم پرداخت توسط مرد، دادگاه بلافاصله به وضعیت رسیدگی می کند و در صورت عدم اعسار مرد، حکم به پرداخت یا جلب صادر می شود. اما در مهریه عندالاستطاعه، زن باید ابتدا اموال و دارایی های مرد را شناسایی و به دادگاه معرفی کند تا توانایی مالی او برای پرداخت مهریه اثبات شود. این فرآیند ممکن است بسیار طولانی تر و پیچیده تر باشد.

اهمیت درج صحیح نوع مهریه در سند ازدواج غیر قابل انکار است. زوجین باید پیش از امضای سند، با آگاهی کامل از تبعات حقوقی هر یک از این عبارات، تصمیم گیری کنند. در بسیاری از موارد، عدم آگاهی از این تفاوت ها، منجر به مشکلات و سرخوردگی های بعدی برای یکی از طرفین می شود.

مسیرهای مطالبه مهریه عندالمطالبه: از ثبت تا دادگاه

زمانی که زنی تصمیم به مطالبه مهریه عندالمطالبه خود می گیرد، دو مسیر قانونی اصلی پیش روی او قرار دارد: مطالبه از طریق اداره ثبت اسناد یا از طریق دادگاه خانواده. هر یک از این روش ها ویژگی ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند که شناخت آن ها برای انتخاب بهترین راهکار ضروری است.

الف) مطالبه از طریق اداره ثبت اسناد

این روش برای زنانی که به دنبال سرعت بیشتر در توقیف اموال و وصول مهریه هستند، گزینه جذابی به نظر می رسد. سند ازدواج به دلیل رسمی بودن، یک سند اجرایی محسوب می شود و زن می تواند با مراجعه به دفترخانه ای که عقد در آن جاری شده، درخواست صدور اجراییه مهریه کند.

• مزایا:
  • سرعت در توقیف اموال: اداره ثبت می تواند به سرعت نسبت به توقیف اموال منقول و غیرمنقول مرد (مانند حساب های بانکی، خودرو، ملک) اقدام کند.
  • عدم نیاز به مراحل طولانی دادگاه: فرآیند ثبت معمولاً سریع تر از مراحل دادرسی در دادگاه است و نیاز به حضور در جلسات متعدد دادگاه را ندارد.
• معایب:
  • هزینه های بالاتر اولیه: حق ثبت اجراییه در اداره ثبت، بر اساس درصدی از ارزش مهریه (تا ۱۱۰ سکه) محاسبه می شود که می تواند در ابتدا هزینه سنگینی باشد. این هزینه حدود ۲.۵ درصد ارزش مهریه است.
  • محدودیت ها: اداره ثبت تنها می تواند بر اساس مهریه درج شده در سند ازدواج اقدام کند و برای مواردی مانند مطالبه نفقه، اجرت المثل یا سایر دعاوی خانوادگی، باید به دادگاه مراجعه شود.
• مراحل گام به گام:
  1. مراجعه به دفترخانه: زن با سند ازدواج به دفترخانه محل جاری شدن عقد مراجعه و درخواست صدور اجراییه می کند.
  2. دریافت اجراییه: دفترخانه پس از طی مراحل اداری، اجراییه را صادر و به اداره ثبت محل ارسال می کند.
  3. معرفی اموال: زن می تواند اموال مرد را (در صورت اطلاع) به اداره ثبت معرفی کند تا توقیف شوند.

ب) مطالبه از طریق دادگاه خانواده

انتخاب این مسیر زمانی مناسب است که زن علاوه بر مهریه، قصد طرح دعاوی دیگری مانند نفقه، اجرت المثل، حضانت فرزند یا طلاق را به صورت همزمان داشته باشد.

• مزایا:
  • امکان رسیدگی به دعاوی مرتبط: دادگاه خانواده می تواند به تمامی مسائل خانوادگی به صورت یکجا رسیدگی کند.
  • انعطاف پذیری بیشتر: دادگاه می تواند در موارد خاص، با توجه به شرایط طرفین، تصمیمات متفاوتی اتخاذ کند.
• معایب:
  • طولانی تر بودن فرآیند: مراحل دادرسی در دادگاه معمولاً زمان برتر بوده و شامل جلسات متعدد، تبادل لوایح و بررسی های طولانی است.
• مراحل گام به گام:
  1. ارائه دادخواست: زن با تنظیم دادخواست مطالبه مهریه و تقدیم آن به دادگاه خانواده، فرآیند را آغاز می کند.
  2. تشکیل جلسه رسیدگی: دادگاه طرفین را برای جلسه رسیدگی دعوت می کند.
  3. صدور حکم: پس از بررسی مدارک و اظهارات طرفین، دادگاه حکم به پرداخت مهریه صادر می کند.
  4. مرحله اجرا: پس از قطعی شدن حکم، پرونده به اجرای احکام دادگستری ارسال می شود تا اقدامات لازم برای وصول مهریه (مانند توقیف اموال یا جلب مرد) انجام شود.

توقیف اموال: در هر دو روش (ثبت و دادگاه)، اگر زن اموالی از مرد سراغ داشته باشد، می تواند برای توقیف آن ها اقدام کند. توقیف اموال، چه منقول (مانند خودرو، موجودی بانکی) و چه غیرمنقول (مانند ملک و آپارتمان)، گامی مهم برای تضمین وصول مهریه است. باید توجه داشت که برخی از اموال (مستثنیات دین) مانند منزل مسکونی مورد نیاز، اثاثیه ضروری زندگی، و بخشی از حقوق، از توقیف معاف هستند.

دادخواست اعسار و تقسیط مهریه: وقتی پرداخت یکجا ممکن نیست

در بسیاری از پرونده های مهریه، مرد با وجود محکومیت به پرداخت، توانایی مالی برای پرداخت یکجای آن را ندارد. در چنین شرایطی، قانون راهکاری به نام «دادخواست اعسار از پرداخت مهریه» را پیش بینی کرده است. درک این فرآیند برای مردان محکوم و زنانی که در پی وصول مهریه هستند، بسیار حیاتی است.

مفهوم اعسار

«اعسار» به معنای ادعای مرد مبنی بر ناتوانی مالی برای پرداخت مهریه به صورت یکجا است. مردی که محکوم به پرداخت مهریه شده و از پرداخت آن عاجز است، می تواند با تقدیم دادخواست اعسار به دادگاه، درخواست تقسیط مهریه را مطرح کند. هدف اصلی این دادخواست، جلوگیری از حبس مرد به دلیل عدم توانایی مالی و فراهم آوردن فرصت برای او جهت پرداخت مهریه به صورت اقساطی است.

شرایط پذیرش دادخواست اعسار

پذیرش دادخواست اعسار به سادگی صورت نمی گیرد و مرد باید ادعای خود را با مدارک و شواهد کافی به اثبات برساند. دادگاه برای بررسی این ادعا، به موارد زیر توجه می کند:

• عدم وجود اموال کافی: مرد باید ثابت کند که هیچ مال منقول یا غیرمنقولی (به جز مستثنیات دین) به نام خود ندارد که بتواند از طریق آن مهریه را به صورت یکجا پرداخت کند.
• درآمد پایین یا عدم درآمد: میزان درآمد فعلی مرد و توانایی او برای کسب درآمد، مورد بررسی قرار می گیرد. حقوق بگیران باید فیش حقوقی خود را ارائه دهند.
• شهادت شهود: در بسیاری از موارد، مرد برای اثبات اعسار خود نیاز به معرفی شاهدانی دارد که از وضعیت مالی او آگاه باشند و شهادت دهند که او توانایی پرداخت یکجا را ندارد.

نحوه تعیین اقساط

پس از پذیرش دادخواست اعسار، دادگاه وارد مرحله تعیین نحوه پرداخت اقساط مهریه می شود. دادگاه با در نظر گرفتن تمامی جوانب، تعداد سکه و زمان بندی اقساط را مشخص می کند. عواملی که در این تصمیم گیری مؤثر هستند، عبارتند از:

• وضعیت مالی مرد: میزان حقوق، درآمد، اموال (حتی اگر مستثنیات دین باشند اما میزان دارایی را نشان می دهند) و بدهی های دیگر او.
• شغل و توانایی کسب درآمد: شغل فعلی مرد و پتانسیل او برای کسب درآمد بیشتر.
• تعداد فرزندان: داشتن فرزندان تحت تکفل نیز در تعیین اقساط مؤثر است.
• سایر تعهدات مالی: بدهی ها و اقساط دیگر مرد نیز مورد توجه قرار می گیرد.

دادگاه سعی می کند اقساط را به گونه ای تعیین کند که هم زن به حق خود برسد و هم مرد قادر به پرداخت آن ها باشد تا از زندانی شدن های مکرر جلوگیری شود. این اقساط می تواند شامل یک پیش پرداخت (مثلاً چند سکه در ابتدا) و سپس اقساط ماهانه یا فصلی باشد.

پیامدهای عدم پرداخت اقساط

حتی پس از تقسیط مهریه، مرد موظف است به طور منظم اقساط تعیین شده را پرداخت کند. عدم پرداخت اقساط، پیامدهای جدی به دنبال دارد:

• اگر مرد سه قسط متوالی (یا طبق رأی دادگاه تعداد مشخصی) را پرداخت نکند، زن می تواند مجدداً از دادگاه درخواست جلب او را بکند. در این صورت، مرد تا زمان پرداخت اقساط معوقه و یا اثبات دلیل موجه برای عدم پرداخت، می تواند بازداشت شود.
• تکرار این وضعیت، می تواند روند زندگی عادی مرد را مختل کرده و فشارهای روانی و مالی زیادی را به او وارد کند.

از این رو، پذیرش و پرداخت منظم اقساط مهریه، تنها راهکار قانونی برای مردانی است که با حکم پرداخت مهریه و عدم توانایی مالی مواجه هستند.

هزینه ها و جنبه های مالی مرتبط با مطالبه مهریه: آنچه باید دانست

مطالبه مهریه، مانند هر فرآیند حقوقی دیگری، با هزینه هایی همراه است که اطلاع از آن ها برای هر دو طرف پرونده (زن و مرد) ضروری است. این هزینه ها می توانند شامل حق ثبت، هزینه های دادرسی، وکیل و نحوه محاسبه ارزش مهریه باشند.

حق ثبت مهریه

یکی از مهم ترین هزینه ها، «حق ثبت مهریه» است که در صورت مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت اسناد، پرداخت آن الزامی است. این هزینه برای مهریه هایی تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی محاسبه می شود و حدود ۲.۵ درصد از ارزش ریالی کل مهریه (یا ۱۱۰ سکه) در زمان ثبت اجراییه است. این مبلغ به عنوان هزینه دولتی برای به جریان افتادن فرآیند اجرایی مهریه دریافت می شود و پس از پرداخت آن، اداره ثبت اقدامات لازم برای وصول مهریه را آغاز می کند. باید توجه داشت که این هزینه در ابتدای فرآیند و توسط زن پرداخت می شود، هرچند در نهایت مرد ملزم به پرداخت اصل مهریه و هزینه های اجرایی آن خواهد بود.

هزینه های دادرسی و اجرایی

هنگام مراجعه به دادگاه نیز، هزینه هایی تحت عنوان «هزینه های دادرسی» وجود دارد که شامل موارد زیر است:

• هزینه تمبر: در ابتدای ارائه دادخواست، مبلغی به عنوان هزینه تمبر ابطال می شود که بر اساس تعرفه های قضایی محاسبه می گردد.
• نیم عشر دولتی: در مرحله اجرای حکم (چه از طریق اداره ثبت و چه از طریق دادگاه)، مبلغی معادل ۵ درصد از مبلغ مهریه وصول شده، به عنوان نیم عشر دولتی دریافت می شود. این مبلغ نیز جزو هزینه های اجرایی محسوب می شود و در نهایت از مرد دریافت می گردد.

محاسبه مهریه به نرخ روز

بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، اگر مهریه وجه رایج باشد (مثل سکه)، دادگاه با توجه به تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال وقوع عقد، میزان آن را مشخص می کند. این بدان معناست که ارزش مهریه، به ویژه سکه، به نرخ روز محاسبه می شود. این موضوع تأثیر چشمگیری بر مبلغ نهایی مهریه خواهد داشت، به خصوص با توجه به نوسانات قیمت طلا و سکه در سالیان اخیر. برای مثال، اگر مهریه در سالی با قیمت سکه پایین تر تعیین شده باشد، در زمان مطالبه، بر اساس ارزش روز سکه پرداخت خواهد شد که می تواند مبلغی به مراتب بیشتر از ارزش اولیه آن باشد. محاسبه این نرخ، معمولاً بر عهده کارشناسان دادگستری است.

هزینه های وکیل

بسیاری از افراد برای پیگیری پرونده های مهریه خود، از وکیل متخصص خانواده کمک می گیرند. هزینه های وکیل بر اساس تعرفه های مصوب کانون وکلای دادگستری و همچنین توافق بین موکل و وکیل تعیین می شود. استفاده از وکیل، هرچند هزینه ای اضافی را متحمل می کند، اما می تواند به دلیل تخصص و تجربه وکیل در تسریع و بهبود فرآیند حقوقی و کسب نتایج مطلوب، بسیار مفید باشد. وکیل می تواند در تنظیم دادخواست، معرفی اموال، پیگیری مراحل اجرایی و دفاع در جلسات دادگاه نقش کلیدی ایفا کند.

پاسخ به ابهامات رایج درباره مهریه: پرسش های متداول اما مهم

در کنار پیچیدگی های قانونی، همواره پرسش ها و ابهاماتی درباره مهریه وجود دارد که برای بسیاری از افراد دغدغه ایجاد می کند. در ادامه به برخی از این ابهامات رایج می پردازیم:

آیا قانون جدید مهریه به ازدواج های قبلی هم اعمال می شود؟

یکی از دغدغه های اصلی زوجینی که سال ها پیش ازدواج کرده اند، این است که آیا تغییرات احتمالی در قوانین مهریه به ازدواج آن ها نیز سرایت می کند. اصل «عطف به ماسبق نشدن قوانین» در حقوق ایران، حکم می کند که قوانین جدید، جز در موارد خاص که خود قانون تصریح کرده باشد، به وقایع و روابط حقوقی گذشته که پیش از تصویب قانون جدید رخ داده اند، اعمال نمی شود. بنابراین، مهریه ای که در زمان عقد و بر اساس قوانین آن زمان تعیین و ثبت شده است، مشمول قوانین جدید احتمالی نخواهد شد. هرگونه تغییر در قوانین مهریه (مثلاً اگر روزی قانون ۱۴ سکه به تصویب برسد)، تنها برای ازدواج هایی که پس از لازم الاجرا شدن آن قانون ثبت می شوند، اعمال خواهد شد و مهریه های قدیمی بر اساس قانون زمان عقدشان محاسبه و مطالبه می شوند.

آیا مهریه مشمول مالیات می شود؟

در سالیان اخیر، شایعاتی درباره تعلق مالیات به مهریه مطرح شده که باعث نگرانی برخی شده است. باید شفاف سازی کرد که بر اساس قوانین مالیاتی ایران، مهریه مشمول مالیات نمی شود. مهریه به عنوان یک دین و حق مالی زن شناخته می شود، نه یک درآمد یا دارایی که مشمول مالیات بر درآمد یا دارایی گردد. لذا، زنانی که مهریه خود را مطالبه و دریافت می کنند، نیازی به پرداخت مالیات بابت آن ندارند.

در صورت فوت زوجه، آیا مهریه به ورثه او منتقل می شود؟

بله، مهریه یک حق مالی است که به محض جاری شدن عقد، به مالکیت زن درمی آید. اگر زوجه در طول زندگی مشترک و پیش از دریافت کامل مهریه خود فوت کند، مهریه او (بخش پرداخت نشده) به عنوان بخشی از دارایی های متوفی محسوب شده و به ورثه شرعی او منتقل می شود. ورثه زوجه، شامل پدر، مادر، همسر (در صورت فوت زن قبل از مرد) و فرزندان (اگر فرزند داشته باشند)، می توانند سهم الارث خود را از مهریه متوفی مطالبه کنند.

آیا دادگاه منزل و خودرو زوج را به عنوان مهریه به حساب می آورد؟

بله، دادگاه در فرآیند مطالبه مهریه، تمامی اموال و دارایی های مرد را (به جز «مستثنیات دین») برای پرداخت مهریه مورد بررسی قرار می دهد. منزل مسکونی، خودرو، حساب های بانکی، سهام، و هرگونه مال منقول و غیرمنقول دیگری که به نام مرد باشد و جزو مستثنیات دین محسوب نشود، قابلیت توقیف و فروش برای پرداخت مهریه را دارد. مستثنیات دین شامل مواردی مانند منزل مسکونی که عرفاً در شأن مدیون باشد، اثاثیه ضروری زندگی، ابزار کار، و مقداری از حقوق است که برای گذران حداقل زندگی لازم است و قابل توقیف نیستند. تشخیص مستثنیات دین بر عهده دادگاه است و بر اساس شرایط فردی مرد تعیین می شود.

چه زمانی مهریه حال است و چه زمانی مدت دار؟

مهریه معمولاً به صورت حال تعیین می شود، به این معنی که زن می تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه کند. اما در موارد نادری، می توان مهریه را به صورت مدت دار تعیین کرد؛ یعنی پرداخت آن به یک زمان مشخص در آینده یا تحقق یک شرط خاص موکول شود. البته تعیین مهریه مدت دار در عقد دائم رایج نیست و بیشتر در عقد موقت (صیغه) کاربرد دارد. در اکثر قریب به اتفاق ازدواج های دائم، مهریه به صورت حال تعیین می شود و زن حق مطالبه فوری آن را دارد.

نتیجه گیری

همان طور که در این مقاله بررسی شد، مهم ترین نکته برای درک وضعیت فعلی مهریه در ایران، این است که شایعه قانون ۱۴ سکه صحت ندارد و این طرح هنوز به تصویب نهایی نرسیده است. آنچه در حال حاضر لازم الاجراست، ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده است که سقف ۱۱۰ سکه را برای اعمال ضمانت اجرای کیفری (جلب و حبس) مهریه عندالمطالبه تعیین کرده است. برای مهریه های مازاد بر ۱۱۰ سکه، زن همچنان حق مطالبه دارد، اما وصول آن صرفاً منوط به اثبات تمکن مالی مرد است و ضمانت اجرای کیفری برای آن وجود ندارد.

درک تفاوت های بنیادین میان مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه، آشنایی با روش های قانونی مطالبه مهریه (از طریق ثبت و دادگاه)، و آگاهی از فرآیندهایی مانند دادخواست اعسار و تقسیط مهریه، برای هر فردی که با مسائل خانوادگی و حقوقی مرتبط با ازدواج و طلاق مواجه است، ضروری است. همچنین، جنبه های مالی مانند حق ثبت مهریه، هزینه های دادرسی، و نحوه محاسبه مهریه به نرخ روز، اطلاعاتی حیاتی هستند که می تواند در تصمیم گیری های آگاهانه مؤثر باشد.

با توجه به پیچیدگی های قوانین و تفاوت های موردی در هر پرونده، توصیه اکید می شود که پیش از هرگونه اقدام حقوقی، حتماً از مشاوره حقوقی تخصصی وکلای متخصص در امور خانواده بهره مند شوید. یک وکیل مجرب می تواند با بررسی دقیق شرایط شما، بهترین مسیر قانونی را پیشنهاد دهد و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری کند. در نهایت، تلاش برای درک متقابل و حل مسالمت آمیز اختلافات، همواره راهگشاترین گزینه برای حفظ آرامش و استحکام بنیان خانواده است.