بحران کورونا در سراسر جهان گسترش یافته است و برای بسیاری از کشورها مانند ایران ما یک بحران بزرگ است. علاوه بر کرونا ، ایران ما با بحران اقتصادی ، تحریم ها ، سرمایه اجتماعی ضعیف ، تنش های سیاست خارجی ، افت قیمت نفت ، بیش از یک دهه کاهش نرخ سرمایه گذاری ، دهه ها تورم دو رقمی و رشد اقتصادی ناکافی روبرو است. همه اینها می تواند یک بحران ملی یا یک بحران ملی باشد.
اگر یک کتاب تلاش علمی خوبی برای پاسخ به این دو سوال است ، ارزش مطالعه دارد. هرج و مرج: نقاط عطف برای کشورهای در معرض خطر ، نگارش شده توسط جارد الماس (که از آن زمان به فارسی ترجمه شده است) ، کتابی است که باید با توضیحات فوق بخوانید.
جارد الماس برای غلبه بر این نوع بحران ، کتاب را با بحث درمورد بحران های زندگی شخصی و یافته های روان درمانی آغاز می کند. بحران های شخصی نقطه عطفی است. “چرخش ما را در موقعیت دشوار طراحی روشهای جدید قرار می دهد ، زیرا ثابت شده است که روشهای قبلی حل مسئله با این چالش روبرو نیستند.” (صفحه 20)
وی خاطرنشان می کند که برای غلبه بر بحران های شخصی در زندگی باید دوازده قدم برطرف شود. (صفحه 60) سپس الماس شباهت ها و اختلافات بین افراد و کشورها را بررسی می کند و لیستی از دوازده عامل “مربوط به اثر بحران های ملی” ارائه می دهد. این 9 عامل مشترک بین افراد و کشورها را مشخص می کند و از سه عامل به عنوان استعاره برای مقابله با بحران های ملی استفاده می کند. نه ، عامل معمول بسیار کوتاه است:
یکی اجماع ملی در مورد بحران کشور (تأیید یا انکار)
دو قبول مسئولیت ملی برای اقدام (پذیرش مسئولیت یا سرزنش دیگران)
سه محدود کردن و تعیین مرزهای مشکلات ملی که باید برطرف شود (مشخص کردن آن سیاستها و مؤسساتی که باید تغییر کنند یا آنها را نادیده بگیرند)
چهار دریافت کمکهای مادی و مالی سایر کشورها
جمعه توسل به سایر کشورها به عنوان الگویی برای حل مسئله (مدل سازی)
هفت ارزیابی شخصی صادقانه (توانایی های قابل سنجش صادقانه و درک درستی از محدودیت های شخصی)
هشت تجربه تاریخی بحرانهای ملی قبلی (آموختن از بحران های گذشته)
نه مواجهه با شکست ملی (بررسی شکستهای گذشته و اشتیاق به یافتن راه حلهای جدید یا اصرار بر همان روشهای قدیمی)
دوازده خلاص شدن از شر محدودیت های ژئو سیاسی (هر ایالت محدودیت هایی دارد و باید در مورد خلاص شدن از برخی و تشخیص محدودیت های تغییر ناپذیر و رسیدن به اجماع فکر کند.)
سه عاملی که الماس را به صورت استعاری از حوزه شخصی به سطح ملی می رساند عبارتند از:
شش هویت ملی (مربوط به قدرت فردی در سطح فردی و ترکیبی از خصوصیات منحصر به فرد زبانی ، فرهنگی و تاریخی کشورها است.)
ده انعطاف پذیری (برخلاف سطح شخصی ، انعطاف پذیری برای کشورها در شرایط خاص تعریف شده و جزئی از هویت کشور نیست.)
یازده ارزش های اصلی (هر کشوری دارای ارزش های اساسی است که مورد احترام است.)
در فصول دو تا هفت ، الماس سپس تاریخ معاصر فنلاند ، ژاپن ، شیلی ، اندونزی ، آلمان پس از جنگ جهانی دوم و استرالیا را بررسی می کند. فصل های 8 تا 10 مشکلات موجود ژاپن و ایالات متحده را بررسی می کند و فصل 11 به بیان مشکلات جهان می پردازد. قسمت آخر کتاب به درسها ، سؤالات و دیدگاههای وی در مورد عوامل مورد بررسی و دستیابی به کتاب وی می پردازد.
اگرچه این کتاب به گفته نویسنده خود ، از انتخاب کشورهایی که مورد بررسی قرار گرفته رنج می برد و هفت کشور شاخص تمام کشورهای جهان نیستند و نیاز به تجزیه و تحلیل عمیق تر داده ها از هر کشور دارند ، اما حاوی بینش عمیقی است.
تئوری عامل دوازدهم عامل الماس را می توان برای تجزیه و تحلیل اوضاع کشورها در بحران و برای پاسخ به این سؤال که “کدام کشورها می توانند با موفقیت بر بحران های خود غلبه کرده و آینده بهتری بسازند؟” مورد استفاده این دقیقاً سؤالی است که ما در ایران با آن روبرو هستیم.
خواندن این کتاب برای عموم مردم ، دانشمندان سیاسی و محققان علوم سیاسی ، اقتصاد ، جامعه شناسی ، سیاست های عمومی و زمینه های مرتبط بسیار قانع کننده و تحریک پذیر است.
* عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
* ارسال شده در کانال تلگرام نویسنده | جمعه 5 اردیبهشت 99