بخشی از ناکامی ما در توسعه اقتصادی، به خاطر فقدان پیوست فرهنگی و اجتماعی منسجم است

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:

به گزارش خبرگزاری آناضیافت اصحاب نشر و قلم به مناسبت هفته کتاب چهارشنبه شب (۳۰ آبان) با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عبدالحسین کلانتری معاون فرهنگی وزارت فرهنگ علی رمضانی مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران مهدی رمضانی دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور سیدمجید پوراحمدی مدیرعامل صندوق اعتباری هنر و فعالان حوزه نشر و قلم برگزار شد. در این دیدار صمیمانه که اهالی فعالان این حوزه از طیف های مختلف حضور داشتند دغدغه های حوزه نشر مرور شد.
 

پس از سخنان نمایندگان تشکل های مختلف نشر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ابتدا ضمن تشکر از همه افرادی که در دوره های مختلف برای حوزه نشر زحمت کشیده اند گفت: ما به همدلی بسیار زیاد در جامعه نیاز داریم؛ به ویژه در محیط فرهنگ و هنر که باتوجه به ویژگی های آن لازم است همدلی حداکثری را مورد توجه قرار دهیم.

صالحی تصریح کرد: پرداختن به اختلاف و نزاع در وضعیت فعلی اشتباه است و باید تلاش کنیم همدلی حداکثری را در دستور کار قرار دهیم. باید توجه داشته باشیم که در حوزه های مختلف اَبَرمساله هایی وجود دارد که یک جناح و سلیقه به تنهایی نمی تواند آنها را حل کند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: همه باید کمک کنیم تا مشکلات را حل کنیم چرا که آینده همگی به این تلاش بستگی دارد. کنار هم قرار گرفتن حتی در شرایط عادی نیز لازم است اما در این شرایط خاص لزوم آن بیشتر حس می شود.

صالحی با تاکید بر اینکه نباید مشترکات در سایه اختلافات قرار بگیرد گفت: مشترکات همه ما کم نیست اما چون ظهور و بروز اختلافات گاهی زیاد است مشترکات کمتر مورد توجه واقع می شود. باید باور داشته باشیم همگرایی در حوزه مشترکات ممکن و قابل تحقق است و می تواند موجب کمک به رفع مشکلات شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سپس گفتگو را لازمه حل اختلافات دانست و بیان کرد: در مسائل مورد اختلاف گفتگو بر مبنای منطق و ادب را مورد توجه قرار دهیم. ممکن است اختلاف دیدگاه هایی وجود داشته باشند اما با کمی بررسی متوجه می شویم که ادعای هیچیک از طرفین طوری نیست که بخواهیم یکدیگر را تکفیر کنیم.

وی در بخش دیگری از سخنانش درباره نقش آفرینی صنوف در حوزه نشر گفت: صنوف میانجی حکمرانی و مردم هستند. نهاد های صنفی را نباید تخریب و تضعیف کرد. ما به هرحال به نهاد های میانجی نیاز داریم چرا که اولا گاهی مرز های میان «حکمرانی بر توده ها» و «حکمرانی توده ها» مشخص نیست. از طرف دیگر نمی توان همواره با هزاران نفر به صورت همزمان تعامل داشت؛ نهاد های میانجی و صنوف می توانند خط اتصال حکمرانی مردم و ذی نفعان باشند.

صالحی سپس توضیح داد: کشور ما در زمینه صنوف گاهی تجربه های ناکامی داشته است؛ چه در ابتدای کار که با جریان های مارکسیستی به ایران آمدند و چه در ابتدای انقلاب اسلامی که با جریان های چپ مسائلی را ایجاد کردند. به همین دلیل گاهی تصور اشتباهی از صنوف وجود دارد و نتوانسته ایم مواجهه درستی با آن داشته باشیم. البته حتما صنوف هم می توانند مشکلاتی داشته باشد اما به مرور می توانیم به صنوف مقتدر میانجی مشارکت کننده در تصمیم سازی برسیم که قدرت عمل در حوزه اجرا داشته باشند.

وزیر فرهنگ سپس با اشاره به برخی اظهارنظر ها که همکاری با صنوف را ناقض حکمرانی می دانند گفت: حکمرانی درست حکمرانی در نقطه های اصلی پیچِ یک جاده است نه در همه طول مسیر آن. کسی نمی گوید حکمرانی فرهنگی را رها کنیم! در لیبرال ترین کشور ها هم حکمرانی رها نمی شود؛ اما پرسش این است که حکمرانی چگونه باید اعمال شود؟

صالحی تصریح کرد: برخی رویکرد های امثال بنده را به رهاسازی فرهنگی تعبیر می کنند اما برداشت من این است که وقتی سه حوزه تصدی گری تنطیم گری و تسهیل گری را با هم ادغام می کنیم و در همه جا حداکثری عمل می کنیم به ناگهان همه چیز را با هم از دست می دهیم. حکمرانی در شکل کلان باید بداند در چه مواقعی سخت و در چه مواقعی منعطف عمل کند.

وی بار دیگر بر تقویت صنوف فراگیر تاکید کرد و گفت: در اوایل حضورم در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش کردم مشکل تاسیس صنوف فراگیر را حل کنم. از داخل صنوف فراگیر می تواند صنف های همگرا پدید بیاید و در نهایت منجر به اتحادیه کلان فرهنگ و هنر شود. این مسیری بود که قبلاً هم در نظر داشتیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر اینکه صنوف می توانند بخش مهمی از کار ها را برعهده بگیرند گفت: علی رغم این موضوع باید در نظر داشت که بعضی موضوعات محلِ حکمرانی است و امکان عقب نشینی از آن وجود ندارد.

وی افزود: در این مسیر باید سازوکار ها به گونه ای پیش بینی شود که صنوف به شکل طبیعی و نه رانتی و گلخانه ای حرکت و پیشرفت کنند. برداشت من این است که ما باید تسهیل گر این حوزه باشیم.

صالحی در بخش دیگری از سخنانش به مشکلات بین بخشی در حوزه فرهنگ و به طور خاص نشر اشاره کرد و گفت: ایده هایی که می تواند به کمک ارتباطات بین دستگاهی بیاید باید مورد تاکید قرار بگیرد. شورای هم افزایی وزارتخانه های فرهنگی کشور در دولت به شکل توافقی تشکیل شده است که دبیرخانه آن در وزارت فرهنگ است. همه می دانیم که در دولت ها مسایل اقتصادی در اولویت اول هستند و شورای اقتصاد دولت شورای اصلی برای طرح موضوعات است. مسأله ای که به دنبال تحقق آن هستیم این است که تا حد امکان شورای فرهنگی اجتماعی دولت را به اندازه شورای اقتصادی با اهمیت کنیم؛ هرچند کم کردن این فاصله بسیار سخت است.

وی خاطرنشان کرد: اقتصاد مهم است اما اگر پیوست و اتصالات فرهنگی نباشد در حوزه اقتصاد هم شاهد تغییر جدی نخواهیم بود. به همین دلیل است که بخشی از ناکامی ما در حوزه توسعه اقتصادی نبودن نگاه فرهنگی و احتماعی منسجم در کنار طرح های اقتصادی است. امیدوار هستیم بتوان با کنار هم قرار گرفتن وزارتخانه های فرهنگی برخی از دغدغه های این حوزه را کاهش داد.

صالحی در بخش بعدی سخنانش درباره موضوع ممیزی که توسط برخی از حاضران به آن اشاره شده بود صحبت کرد.

وی در ابتدا با تاکید بر اینکه قانون بد بهتر از بی قانونی است گفت: در بی قانونی اختلال اجتماعی پدید می آید اما اینکه روش های ۳۰ سال قبل را وحی منزل بدانیم قبول ندارم. باید به این فکر کنیم که اگر تغییرات اجتماعی پدید آمده و پذیرفته شده است چرا روش های انجام یک کار که چند دهه قبل پدید آمده باید همچنان ادامه پیدا کند؟

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: حتما باید به تناسب تغییرات اجتماعی و فن آورانه روش های ما نیز تغییر کند. حتی وقتی می بینیم که تغییرات فن آوری یا اجتماعی لزوم تغییر در فرایند ها را ایجاد کرد اما قانون مانع این تغییر است باید با همفکری جمعی برای اصلاح قانون تلاش کنیم.

وی افزود: اینکه فکر کنیم مثلا قانون دهه ۸۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی وحی منزل است غلط است. ما در کشور قانون های اصلاحی و تکمیلی داریم اما چرا در ۲۰ سال گذشته قانون ممیزی و کتاب هیچ تغییری پیدا نکرده است؟ آیا همچنان باید در همان فضای ۲۰ سال قبل حرکت کنیم؟ ما باید با همکاری و همفکری یکدیگر و تحقیق و پژوهش برای تدوین اصلاحیه ها تلاش کنیم.

صالحی بیان کردکه انتقادات پیرامون ممیزی را باید به حداقل برسانیم. باید این را با تاکید بگوییم که حکمرانی فرهنگی بله؛ اما سلیقه سازی شخصیِ فرهنگی خیر؛ اینکه با سلیقه های شخصی بخواهیم معیار ها را تفسیر کنیم کار را سخت تر می کند.