دولت در ۱۴۰۲ با ناترازی انرژی چه کرد؟/ ذره‌بین وزارت نیرو بر تقویت نیروگاه‌های تجدیدپذیر

اقتصاد در سالی که گذشت

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا، با نزدیک شدن به پایان سال ۱۴۰۲، بررسی عملکرد هر یک از بخش‌های اقتصادی کشور که طی یکسال گذشته چه روندی را طی کرده‌اند، حائز اهمیت است. طی سال‌های اخیر با تشدید مشکلاتی همچون کم‌آبی و چالش‌های زیست‌محیطی، توسعه نیافتن زیرساخت‌های صنعت نفت و زنجیره آن و سایر مسائل اینچنینی، بخش‌های مختلف اقتصادی نیز تحت تاثیر قرار گرفتند. معایب نبود مدیریت صحیح منابع انرژی، خود را در صنعت نشان داد و خاموش شدن دستگاه‌ها و مختل شدن فعالیت‌های تولیدی و غیرتولیدی، از جمله نتایج آن بود.

هیچ کس خاموشی‌های متداول فصل تابستان و کمبود گاز صنایع و خانوار‌ها در زمستان را در سال‌های اخیر فراموش نکرده و این اتفاقات را باید نتیجه عملکرد وزارت نیرو و سایر سازما‌ن‌های دخیل دانست. گلایه شدید صاحبان صنایع و کسب‌وکار‌ها در کنار نارضایتی جامعه شهری از ناپایداری توزیع انرژی، از بحث‌های غیرقابل انکار و مستمری است که باید هر چه زودتر فکری به حال آن کرد.

برنامه‌ریزی برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی

ناترازی انرژی، سالهاست که تبدیل به گره کور مدیریت انرژی و نیروی کشور شده؛ رفع ناترازی‌های موجود و نیز تامین نیاز‌ها و تقاضا‌های جدید در حوزه آب و برق، تدوین شدن برنامه‌ای جامع و کارآمد را می‌طلبد. دولت سیزدهم ادعا دارد که تدوین این برنامه را از ابتدای آغاز به کارخود در دستور کار‌ها قرار داده است. با کمی بررسی دریافتیم که برنامه اولیه اعلامی از سوی دولت، بیشتر تحلیلی بود و با آمار و ارقام غریبگی می‌کرد.

پس از گذشت حدود دو سال از آغاز به کار این دولت، هنوز شاهد برنامه جدی برای رفع ناترازی انرژی در سطوح مختلف نیستیم. در نتیجه آمار و اطلاعاتی در رابطه با میزان پیشرفت برنامه‌ها و تحقق اهداف در بخش نیرو، در دست نیست. اما نگاهی جزئی‌تر، ما را به سمت برنامه‌های عنوان شده توسط وزیر نیرو می‌رساند.

وزیر نیرو در سال اخیر، نوید اجرایی شدن طرح‌های توسعه‌ای در بخش‌های مختلف آب و برق را داده بود؛ محرابیان درباره تحقق این برنامه‌ها، چندی پیش اعلام کرد: «در حوزه نیروگاه‌های وزارت نیرو و نیروگاه‌های طرف قرارداد با وزارت نیرو امروز بیش از ٨٠٠٠ مگاوات محقق شده است.» محرابیان در ادامه توسعه نیروگاه‌های صنایع و همچنین نیروگاه‌های تجدید پذیر را از برنامه‌های جاری این وزارتخانه عنوان کرد و از آغاز عملیات اجرایی احداث ۴۵۰۰ مگاواتی نیروگاه خورشیدی برای بهره برداری در اوج بار مصرف سال ۱۴۰۳ کشور خبر داد.

از بورس انرژی تا امکان صادرات برق

دولت مدعیست که طی دو سال اخیر، بخش زیادی از برنامه‌هایی که وزیر نیرو از آن تحت عنوان «جراحی بزرگ در صنعت برق» یاد کرده، محقق شدند. از جمله این برنامه‌ها به رسمیت شناختن انرژی‌های تجدیدپذیر در قوانین مربوطه و افزایش سهم دانش‌بنیان‌ها در این موارد بود. هر چند عدد و ارقامی مبنی بر اینکه روند حضور دانش بنیان‌ها در صنعت برق و به طور کلی حوزه انرژی، در دست نیست، اما به نظر می‌رسد هنوز راه زیادی برای مشخص شدن اثرات این حضور در پیش است. از دیگر برنامه‌های مهم وزارت نیرو، توجه به ظرفیت‌های بخش خصوصی برای توسعه زیرساختی و پیشرفت صنعت برق کشور است.

اقداماتی مانند راه‌اندازی تابلوی سبز بورس انرژی، امکان ایجاد تهاتر انرژی برای تامین برق صنایع و در ادامه ایجاد امکان صادرات برق و کسب درآمد ارزی برای بخش خصوصی پس از ایجاد نیروگاه‌های تجدیدپذیر، اعلام شده بود. رشد معاملات در سامانه بورس انرژی نیز از دیگر اتفاقاتی بود که در سال جاری رخ داد و برخی از کارشناسان از آن به عنوان چراغ سبز بخش خصوصی برای توسعه صنعت برق و افزایش تعامل با این حوزه یاد می‌کنند.

امید به جراحی صنعت برق

کاهش نسبی و محدود خاموشی تابستان ۱۴۰۲ نسبت به مدت زمان مشابه در سال ۱۴۰۱ را می‌توان از نتایج بارز تلاش‌های وزارت نیرو برای بهبود ناترازی انرژی در کشور دانست. از سویی دیگر تکرار شدن مستمر بحث انرژی‌های تجدیدپذیر و شکل‌گیری رویکرد‌های جدی برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی، نشان از تحولی جدی در بدنه مدیریتی وزارت نیرو دارد. بررسی عملکرد وزارت نیرو براساس اعداد و ارقام، به دلیل محدود بودن اخبار و اطلاعات منتشر شده در این حوزه، کمی دشوار به نظر می‌رسد و باید برای بخشی از بررسی‌ها، به اظهارات مسئولان مروبطه تکیه کنیم.

به طور کلی شاید بتوان مثبت‌ترین و مهم‌ترین عملکرد وزارت نیرو در سال جاری را پررنگ‌تر شدن نقش و اهمیت انرژی‌های تجدید پذیر و تقویت نیروگاه‌ها در این‌باره دانست. امید آن می‌رود در سال آینده، شاهد بهبود فعالیت‌ها و به ثمررسیدن اهداف عملیاتی در راستای رفع ناترازی انرژی کشور باشیم.