شهرهای زیر زمینی کاپادکیا

سرزمین کاپادکیا در قلب ترکیه با چشم اندازهای سورئال و دودکش های جن شگفت انگیز خود داستانی از میلیون ها سال فرسایش طبیعی را روایت می کند. اما این زیبایی های زمینی تنها بخشی از رازهای این منطقه باستانی است. زیر این سطح مسحورکننده شبکه ای پیچیده از شهرهای زیرزمینی پنهان شده که گواهی بر نبوغ و تلاش انسان برای بقا در طول هزاران سال هستند. این سازه های دست ساز که در دل سنگ های نرم آتشفشانی تراشیده شده اند پناهگاهی بوده اند در برابر هجوم ها بلایای طبیعی و شرایط سخت زندگی. قدم گذاشتن در این هزارتوهای زیرین تجربه ای بی نظیر از سفر در زمان و مواجهه با سبک زندگی جوامعی است که برای حفظ جان و فرهنگ خود به اعماق زمین پناه بردند. درک چگونگی ساخت و عملکرد این شهرهای زیرزمینی از سیستم های تهویه شگفت انگیز تا فضاهای زندگی و عبادت کلید فهم بخش مهمی از تاریخ غنی آناتولی و تاب آوری انسان در برابر چالش هاست. این محتوا به شما کمک می کند تا پیش از سفر به این منطقه با این میراث جهانی یونسکو آشنا شوید و آمادگی لازم برای کاوش در این سازه های باستانی را پیدا کنید.

شهرهای زیرزمینی کاپادکیا مجموعه ای گسترده از سکونتگاه های باستانی هستند که در زیر سطح زمین در منطقه تاریخی کاپادکیا در آناتولی مرکزی ترکیه واقع شده اند. این سازه ها نه حفاری ساده در غارها بلکه شهرهایی تمام عیار با چندین طبقه زیر زمین هستند که شامل فضاهای زندگی آشپزخانه ها انبارها اصطبل ها کلیساها مدارس و حتی گورستان ها می شدند. این شبکه های زیرین در سنگ توف نرم آتشفشانی منطقه تراشیده شده اند که حفر آن نسبتاً آسان اما در عین حال به اندازه کافی مستحکم برای ایجاد سازه های پایدار است. هدف اصلی از ساخت این شهرهای پنهان فراهم آوردن پناهگاهی امن و موقت در برابر تهاجمات نظامی و درگیری های مکرر در طول تاریخ منطقه بوده است. طراحی آن ها به گونه ای است که با بستن درب های سنگی بزرگ و مدور ورودی ها مسدود شده و شهروندان می توانستند برای مدت طولانی در زیر زمین زندگی کنند در حالی که مهاجمان در سطح زمین سرگردان می ماندند.

تاریخچه ساخت و گسترش شهرهای زیرزمینی کاپادکیا به هزاران سال پیش بازمی گردد. شواهد باستان شناسی نشان می دهد که اولین لایه های این سازه ها ممکن است توسط هیتی ها در حدود ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد حفر شده باشند. با این حال بیشترین توسعه و گسترش این شبکه ها در دوران بیزانس به ویژه بین قرون چهارم تا یازدهم میلادی رخ داد. در این دوره منطقه کاپادکیا به طور مکرر مورد حملات نیروهای مختلف از جمله ساسانیان و سپس اعراب قرار می گرفت. مسیحیان اولیه و جوامع محلی برای در امان ماندن از آزار و اذیت و تهاجمات این شهرهای زیرزمینی را به پناهگاه های پیچیده ای تبدیل کردند. آن ها در این مکان های مخفی به زندگی عبادت و حفظ فرهنگ خود ادامه می دادند. استفاده از این شهرها تا دوران سلجوقی و عثمانی نیز ادامه یافت هرچند با شدت کمتر و در نهایت با برقراری صلح و امنیت نسبی این سکونتگاه های زیرزمینی به تدریج متروکه شدند و برای قرن ها از یادها رفتند تا اینکه در قرن بیستم دوباره کشف شدند.

دلیل اصلی و محرک کلیدی برای ساخت شهرهای زیرزمینی در کاپادکیا نیاز مبرم به امنیت و پناه در برابر تهدیدات خارجی بود. موقعیت جغرافیایی آناتولی مرکزی آن را به چهارراهی برای تمدن ها و مسیر عبور لشکریان تبدیل کرده بود و ساکنان محلی دائماً در معرض خطر حمله غارت و اسارت قرار داشتند. سنگ توف نرم منطقه امکان حفر سریع و نسبتاً آسان پناهگاه ها را فراهم می کرد. این سازه ها نه تنها محافظت فیزیکی ایجاد می کردند بلکه به دلیل مخفی بودن ورودی هایشان عنصر غافلگیری را نیز برای مهاجمان دشوار می ساختند. در این شهرهای زیرزمینی ساکنان می توانستند برای هفته ها یا حتی ماه ها پنهان بمانند ذخایر غذایی و آب خود را مدیریت کنند و منتظر عبور خطر بمانند. این سازه ها همچنین در برابر شرایط آب و هوایی سخت منطقه مانند سرمای شدید زمستان و گرمای طاقت فرسای تابستان عایق بودند و محیطی پایدارتر برای زندگی فراهم می آوردند.

تعداد دقیق شهرهای زیرزمینی در منطقه کاپادکیا هنوز مشخص نیست زیرا باستان شناسان و محققان همچنان در حال کشف سازه های جدید هستند. تخمین زده می شود که صدها شهر و روستای زیرزمینی با اندازه ها و پیچیدگی های متفاوت در این منطقه وجود داشته باشند. برخی از این سازه ها کوچک و تنها شامل چند اتاق ساده هستند که احتمالاً برای استفاده موقت توسط خانواده های کوچک یا گروه های محدود حفر شده اند. اما برخی دیگر به شهرهای بزرگ و گسترده ای تبدیل شده اند که قادر به پناه دادن به هزاران نفر بوده اند و دارای امکانات کامل یک جامعه مانند انبارهای غلات آشپزخانه های عمومی کارگاه ها کلیساها و سیستم های پیچیده تهویه و مدیریت پسماند هستند. اگرچه تنها تعداد محدودی از این شهرها حفاری شده و برای بازدید عموم باز هستند اما وجود این تعداد زیاد از سازه های زیرزمینی نشان دهنده مقیاس استفاده از این روش پناهندگی در طول تاریخ کاپادکیا است.

از میان صدها سازه زیرزمینی کشف شده در کاپادکیا برخی به دلیل اندازه پیچیدگی و وضعیت حفاظت شده شهرت جهانی یافته اند و مقاصد اصلی گردشگری در منطقه محسوب می شوند. این شهرهای زیرزمینی مشهورترین نمونه ها از معماری زیرزمینی در کاپادکیا هستند و بینش عمیقی نسبت به زندگی و مهندسی مردمان باستانی این منطقه ارائه می دهند. بازدید از این سایت ها به گردشگران این امکان را می دهد تا در راهروهای باریک و فضاهای وسیع زیر زمین قدم بگذارند و مقیاس واقعی این سازه های پنهان را درک کنند. هر یک از این شهرهای زیرزمینی ویژگی ها و بخش های منحصربه فرد خود را دارند که آن ها را از یکدیگر متمایز می سازد و تجربه ای متفاوت برای بازدیدکنندگان فراهم می آورد. شناخت این شهرهای زیرزمینی به درک بهتر تاریخ و فرهنگ منطقه کاپادکیا کمک شایانی می کند.

شهر زیرزمینی درینکویو که در نزدیکی روستایی به همین نام واقع شده یکی از بزرگترین و عمیق ترین شهرهای زیرزمینی کشف شده در کاپادکیا است. این سازه به عمق حدود ۸۵ متر در زیر زمین گسترش یافته و تخمین زده می شود که در اوج استفاده خود قادر به پناه دادن به حدود ۲۰۰۰۰ نفر همراه با دام هایشان بوده است. درینکویو دارای بخش های متعددی از جمله اصطبل در نزدیکی سطح فضاهای زندگی آشپزخانه های عمومی کلیساها انبارها و حتی یک مدرسه و یک اتاق اعتراف است. یکی از چشمگیرترین ویژگی های درینکویو سیستم تهویه بسیار پیشرفته آن است که از ده ها شفت عمودی تشکیل شده و هوا را تا عمیق ترین سطوح هدایت می کند. همچنین درب های سنگی بزرگ و مدور که می توانستند از داخل قفل شوند ورودی طبقات مختلف را مسدود کرده و امنیت ساکنان را تامین می کردند. تنها بخشی از این شهر عظیم زیرزمینی برای بازدید عموم باز است.

شهر زیرزمینی کایماکلی واقع در روستایی به همین نام یکی دیگر از بزرگترین و مشهورترین شهرهای زیرزمینی کاپادکیا محسوب می شود. اگرچه کایماکلی به اندازه درینکویو عمیق نیست (حدود ۲۰ متر حفاری شده برای بازدید) اما از نظر مساحت و گستردگی بسیار وسیع است و اغلب به عنوان پهناورترین شهر زیرزمینی منطقه شناخته می شود. این شهر نیز قادر به پناه دادن به جمعیت بزرگی بوده است. کایماکلی به ویژه به خاطر تعداد زیاد انبارهای غلات و شراب سازی های خود شهرت دارد که نشان دهنده اهمیت ذخیره سازی مواد غذایی برای بقا در دوره های محاصره است. این شهر نیز دارای فضاهای زندگی آشپزخانه ها کلیساها و سیستم تهویه خاص خود است. راهروهای کایماکلی ممکن است کمی باریک تر و پیچیده تر از درینکویو باشند. افسانه هایی در مورد تونلی طولانی که درینکویو و کایماکلی را به هم متصل می کند وجود دارد اما این تونل هنوز کشف یا تایید نشده است.

شهر زیرزمینی اوزکوناک در شمال آوانوس و در نزدیکی کوه ایدیش قرار دارد. این شهر زیرزمینی در سال ۱۹۷۲ توسط یک کشاورز محلی کشف شد و از نظر ساختار و ویژگی ها کمی با درینکویو و کایماکلی متفاوت است. اوزکوناک نیز چندین طبقه زیر زمین دارد و شامل فضاهای زندگی انبارها و اصطبل ها است. یکی از ویژگی های منحصربه فرد اوزکوناک وجود سوراخ های کوچک در بالای راهروها است که گمان می رود بخشی از یک سیستم هشدار اولیه یا دفاعی بوده باشند. این سوراخ ها اجازه می دادند در صورت نفوذ دشمن مایعات داغ یا مواد دیگر به سمت پایین ریخته شود. نوع سنگ در اوزکوناک کمی متفاوت از درینکویو و کایماکلی است که ممکن است بر روش های حفاری و ساختار آن تاثیر گذاشته باشد. این شهر زیرزمینی نیز بخش هایی برای بازدید دارد و کمتر از دو شهر بزرگ دیگر شلوغ است.

شهر زیرزمینی مازی در حدود ۱۸ کیلومتری جنوب درینکویو واقع شده و یکی از شهرهای زیرزمینی کمتر شناخته شده اما با این حال مهم کاپادکیا است. این شهر در سال ۱۹۹۵ کشف شد و در مقایسه با درینکویو و کایماکلی کوچکتر است اما ویژگی های منحصربه فردی دارد. مازی دارای چهار ورودی مختلف است که یکی از آن ها ورودی اصلی است و به یک حیاط بزرگ منتهی می شود که به اصطبل ها و فضاهای زندگی دسترسی دارد. این شهر شامل کلیساهایی با محراب های سنگی انبارهای بزرگ و فضاهایی برای نگهداری حیوانات است. درب های سنگی مدور نیز در این شهر برای مسدود کردن راهروها وجود دارند. مازی به دلیل کمتر تجاری سازی شدن حس بکرتری دارد و برای کسانی که به دنبال تجربه ای آرام تر و دور از جمعیت هستند گزینه مناسبی می تواند باشد. معماری و جزئیات حفاری در مازی نیز دیدنی است.

شهرهای زیرزمینی کاپادکیا دارای مجموعه ای از ویژگی های مشترک هستند که آن ها را به سازه هایی کارآمد برای زندگی و پناهندگی تبدیل می کرد. ساختار چندطبقه که به ده ها متر زیر زمین می رسد امنیت بیشتری در برابر حملات سطحی فراهم می کرد. استفاده از درب های سنگی بزرگ و سنگین که از داخل قابل جابجایی و قفل شدن بودند امکان مسدود کردن راهروها و ایزوله کردن بخش های مختلف یا کل شهر را فراهم می آورد. وجود انبارهای بزرگ برای نگهداری مواد غذایی مانند غلات شراب و روغن امکان بقا برای مدت طولانی را فراهم می کرد. همچنین وجود چاه های آب در داخل شهرها یا دسترسی به منابع آب زیرزمینی تامین نیازهای حیاتی ساکنان را تضمین می نمود. این شهرها همچنین دارای فضاهای عمومی مانند کلیساها برای انجام مناسک مذهبی و فضاهای آموزشی بوده اند که نشان دهنده حفظ ساختار اجتماعی و فرهنگی در طول دوره های پناهندگی است.

یکی از شگفت انگیزترین ویژگی های مهندسی در شهرهای زیرزمینی کاپادکیا سیستم تهویه هوای آن ها است. با توجه به عمق زیاد این سازه ها و تعداد زیاد افرادی که در آن ها پناه می گرفتند تامین هوای تازه و خروج هوای کهنه یک چالش حیاتی بوده است. مهندسان باستانی با حفر ده ها شفت عمودی که برخی از آن ها تا عمق ده ها متری زمین امتداد دارند و به سطح می رسند این مشکل را حل کرده بودند. این شفت ها مانند ریه های شهر عمل می کردند و جریان هوای طبیعی را از طریق اختلاف دما و فشار بین سطح و اعماق زمین برقرار می ساختند. برخی از این شفت ها نیز به عنوان چاه آب عمل می کردند. توزیع دقیق این شفت ها در سراسر شهر زیرزمینی تضمین می کرد که تمام طبقات و بخش ها از تهویه کافی برخوردار باشند. این سیستم تهویه طبیعی نمونه ای برجسته از درک عمیق مردمان باستانی از اصول فیزیک و مهندسی است.

بازدید از شهرهای زیرزمینی کاپادکیا تجربه ای فراموش نشدنی است اما نیازمند برنامه ریزی است. مشهورترین شهرهای زیرزمینی مانند درینکویو و کایماکلی برای بازدید عموم باز و مجهز به مسیرهای مشخص و نورپردازی هستند. بازدیدکنندگان می توانند به صورت مستقل یا با همراهی راهنمای تور وارد این سازه ها شوند. راهنماها اطلاعات ارزشمندی در مورد تاریخ ساختار و نحوه زندگی در این شهرها ارائه می دهند. پوشیدن کفش راحت و مناسب برای پیاده روی در مسیرهای ناهموار و گاه لغزنده ضروری است. همچنین با توجه به دمای ثابت و خنک زیر زمین حتی در تابستان ممکن است نیاز به همراه داشتن یک لایه لباس اضافی باشد. برای کسانی که از فضاهای بسته هراس دارند (کلاستروفوبیا) مهم است که قبل از ورود آمادگی ذهنی لازم را داشته باشند زیرا برخی راهروها باریک و سقف ها کوتاه هستند. دنبال کردن تابلوها و راهنمایی ها برای حفظ امنیت و جلوگیری از گم شدن در این هزارتوهای زیرین حیاتی است.

ساعات بازدید از شهرهای زیرزمینی کاپادکیا بسته به فصل و شهر زیرزمینی خاص ممکن است متفاوت باشد. به طور کلی این سایت ها در بیشتر ایام سال برای بازدید باز هستند. در ماه های پربازدید تابستان (آوریل تا اکتبر) ساعات کاری معمولاً طولانی تر است مثلاً از ۸ صبح تا ۷ عصر. در ماه های کم بازدیدتر زمستان (نوامبر تا مارس) ساعات بازدید کوتاه تر می شود و ممکن است تا ۵ عصر باز باشند. توصیه می شود قبل از برنامه ریزی سفر ساعات دقیق بازدید را از منابع رسمی مانند وب سایت های موزه ها یا اطلاعات گردشگری محلی بررسی کنید زیرا ممکن است تغییراتی اعمال شود. همچنین در روزهای خاص مانند تعطیلات ملی یا مذهبی ساعات بازدید ممکن است متفاوت باشد یا سایت ها بسته باشند. ورود به برخی بخش ها نیز ممکن است به دلیل تعمیر و نگهداری یا مسائل ایمنی محدود شود.

قیمت بلیط ورودی شهرهای زیرزمینی کاپادکیا برای هر سایت متفاوت است و ممکن است در طول زمان تغییر کند. به طور کلی شهرهای زیرزمینی بزرگتر و مشهورتر مانند درینکویو و کایماکلی هزینه ورودی بالاتری نسبت به شهرهای کوچکتر یا کمتر شناخته شده مانند اوزکوناک یا مازی دارند. قیمت بلیط معمولاً برای گردشگران داخلی و خارجی متفاوت است. برای اطلاع از قیمت های به روز بهتر است قبل از سفر به وب سایت های رسمی وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه یا دفاتر اطلاعات گردشگری محلی مراجعه کنید. خرید کارت موزه ترکیه (Museum Pass Turkey) می تواند برای کسانی که قصد بازدید از چندین موزه و سایت تاریخی در سراسر ترکیه از جمله برخی از سایت های کاپادکیا را دارند مقرون به صرفه باشد. هزینه راهنماهای تور نیز جدا از قیمت بلیط ورودی است و بسته به مدت زمان و زبان تور متفاوت خواهد بود.

دسترسی به شهرهای زیرزمینی کاپادکیا از شهرهای اصلی منطقه مانند گورمه اوچ حصار اورگوپ و آوانوس نسبتاً آسان است. مشهورترین شهرها مانند درینکویو و کایماکلی در فاصله حدود ۳۰ تا ۴۰ کیلومتری جنوب گورمه قرار دارند و دسترسی به آن ها از طریق جاده های آسفالت شده امکان پذیر است. گزینه های حمل و نقل شامل: اجاره خودرو که انعطاف پذیری بیشتری برای بازدید از چندین سایت فراهم می کند؛ استفاده از تاکسی؛ یا پیوستن به تورهای روزانه سازمان یافته که از شهرهای اصلی کاپادکیا حرکت می کنند و معمولاً شامل حمل و نقل راهنما و بازدید از چندین نقطه دیدنی از جمله یک یا دو شهر زیرزمینی هستند. اتوبوس های محلی (دولموش) نیز بین برخی از روستاها و شهرهای زیرزمینی تردد می کنند اما ممکن است برنامه زمانی آن ها محدودتر باشد. برای دسترسی به شهرهای زیرزمینی کمتر شناخته شده مانند مازی یا اوزکوناک اجاره خودرو یا استفاده از تورهای خصوصی ممکن است گزینه های بهتری باشند.

قبل از بازدید از شهرهای زیرزمینی کاپادکیا چند نکته مهم را در نظر بگیرید تا تجربه بهتری داشته باشید. اول همانطور که اشاره شد اگر مستعد کلاستروفوبیا (ترس از فضاهای بسته) هستید ممکن است بازدید از بخش های عمیق تر یا راهروهای باریک چالش برانگیز باشد. با این حال مسیرهای بازدید معمولاً مشخص و مجهز به نورپردازی هستند و در صورت احساس ناراحتی امکان بازگشت وجود دارد. دوم پوشیدن لباس مناسب به خصوص کفش های راحت و با چسبندگی خوب ضروری است زیرا مسیرها ممکن است ناهموار یا مرطوب باشند. سوم دمای داخل شهر زیرزمینی ثابت و حدود ۱۴-۱۵ درجه سانتی گراد است بنابراین حتی در روزهای گرم تابستان یک ژاکت سبک می تواند مفید باشد. چهارم همراه داشتن آب آشامیدنی و یک چراغ قوه کوچک (اگرچه نورپردازی وجود دارد اما می تواند در برخی نقاط مفید باشد) توصیه می شود. پنجم به تابلوهای راهنما و دستورالعمل های ایمنی توجه کنید و از ورود به مناطق غیرمجاز خودداری کنید.

شهرهای زیرزمینی درینکویو و کایماکلی اگرچه هر دو نمونه های برجسته معماری زیرزمینی در کاپادکیا هستند اما تفاوت های کلیدی با یکدیگر دارند. اصلی ترین تفاوت در مقیاس آن ها است: درینکویو به خاطر عمق بیشتر خود شناخته می شود در حالی که کایماکلی از نظر مساحت و گستردگی در سطح وسیع تری گسترش یافته است. درینکویو با هشت طبقه حفاری شده برای بازدید و عمق کلی تخمینی ۸۵ متر حس فرو رفتن به اعماق زمین را بیشتر القا می کند. کایماکلی با چهار طبقه اصلی بازدید و عمق کمتر اما راهروها و فضاهای گسترده تر حس یک شهر زیرزمینی پهناور را منتقل می کند. از نظر ویژگی ها درینکویو دارای فضاهای منحصربه فردی مانند مدرسه و اتاق اعتراف است در حالی که کایماکلی به خاطر تعداد زیاد انبارها و شراب سازی هایش شهرت دارد. راهروهای درینکویو ممکن است کمی عریض تر از برخی بخش های کایماکلی باشند که می تواند برای افراد دارای کلاستروفوبیا تفاوت ایجاد کند. هر دو شهر سیستم تهویه پیشرفته و درب های سنگی دارند اما جزئیات طراحی و چیدمان فضاهای داخلی آن ها متفاوت است و بازدید از هر دو می تواند تجربه مکملی از این سازه های شگفت انگیز ارائه دهد.

بهترین شهر زیر زمینی کاپادکیا برای بازدید کدام است؟

انتخاب بهترین شهر زیرزمینی به سلیقه شما بستگی دارد. درینکویو برای عمق و پیچیدگی و کایماکلی برای وسعت بیشتر مشهورند. هر دو تجربه منحصربه فردی ارائه می دهند.

بازدید از شهرهای زیر زمینی کاپادکیا چقدر زمان میبرد؟

به طور متوسط بازدید از هر شهر زیرزمینی بزرگ مانند درینکویو یا کایماکلی حدود ۱ تا ۲ ساعت زمان می برد بسته به سرعت شما و عمق کاوش.

عمق مشهورترین شهرهای زیر زمینی چقدر است؟

شهر زیرزمینی درینکویو یکی از عمیق ترین ها با عمق تخمینی ۸۵ متر است هرچند تنها بخشی از آن قابل بازدید است. کایماکلی نیز چندین طبقه زیر زمین دارد.

آیا بازدید از شهرهای زیر زمینی کاپادکیا خطرناک است؟

شهرهای زیرزمینی باز شده برای بازدید عموم مجهز به نورپردازی و مسیرهای مشخص هستند و به طور کلی ایمن محسوب می شوند. نکات احتیاطی مانند پوشیدن کفش مناسب و توجه به علائم برای ایمنی ضروری است.

آیا امکان بازدید از تمام طبقات شهر زیر زمینی وجود دارد؟

خیر به دلایل ایمنی و حفاظتی تنها بخشی از طبقات و راهروهای شهرهای زیرزمینی بزرگ مانند درینکویو و کایماکلی برای بازدید عموم باز است و بقیه بخش ها مسدود هستند.