قطره اشکی برای متین – دیباروز

ما غریبه ایم، نه تنها امواج تبعیض در زندگی اجتماعی ما موج می زند، بلکه حتی برای دفاع از مظلومان هم ایستادگی می کنیم. گفتن خواهیم بود. سقوط هواپیمای اوکراینی بسیار دردناک بود و طبیعی بود که رسانه ها مدت ها در این باره بنویسند تا تاریخ بشریت شاهد تکرار چنین حادثه ای نباشد. همچنین سر بریدن دختر رمینا گیلانی توسط پدرش بسیار تکان دهنده بود، واکنش ها به وی طبیعتا بسیار شدید بود و مدت ها در مطبوعات، شبکه های حقوقی، تخصصی و اجتماعی مطرح شد.

اما در همان هفته حادثه دیگری در بابل رخ داد. متین کودک یتیم 5 ساله ای که مورد حمله یک سگ هار قرار گرفته بود در غیاب والدینش در بیمارستان ساری جان می دهد. این خبر برای رسانه ها جذابیتی نداشت و تنها چند رسانه محدود یا داخلی این خبر را پوشش دادند. مرگ کودکان توسط سگ های ولگرد پدیده ای رایج در ایران است و اتفاقی مشابه در گلبایجان، کرمان، زابل، رفسنجان و بسیاری از شهرهای دیگر رخ داده است، اما رسانه ها کمتر مورد توجه قرار می گیرند. اما خبر تجمع سگ ها در تبریز بر سر همه خبرگزاری های داخلی و خارجی بود و هفته ها دولت درگیر این موضوع بود. این تناقض رفتاری در کشوری که خود را حامی مستضعفان می داند بسیار ناراحت کننده است.

این را با اتفاقی که اخیراً در پارک استانلی ونکوور توسط چندین گرگ (شغال و سگ) مورد حمله قرار گرفتند، مقایسه کنید. اگرچه در این حادثه کسی کشته نشد، اما پارک تعطیل شد و دستور کشتن 35 کایوت مشکوک صادر شد و هرگونه غذایی مشمول جریمه و مجازات سنگینی بود. چرا با زندگی انسان ناعادلانه رفتار می کنیم؟ در کشوری که پارلمان آن سخت‌ترین طرح را برای مقابله با حیوانات خانگی پیشنهاد می‌کند، به دلیل تبلیغات گسترده بسیاری از شبکه‌های ماهواره‌ای و مشوق‌های چندین سلبریتی توسط اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست (IUCN) طبیعت و خیابان‌های آن مملو از گونه‌های مهاجم شده است. . در گروه موجودات بسیار مهاجم و مضر برای محیط زیست است. سگ ها و گله های ولگرد بسیاری از حیوانات در معرض خطر انقراض را می کشند و در کنار تصادفات جاده ای، بیشتر جان ببرهای آسیایی را گرفته اند. اخیراً ردی از جونده جدید در حال انقراض ایران در هور بزرگ پس از مرگش به دست یک سگ ولگرد کشف شد!

پرکردن طبیعت و شهرهایمان از سگ های ولگرد ربطی به دامداری و حقوق حیوانات ندارد. این موج یا مد در درجه اول مربوط به چشم و چشم و نوعی درگیری منفی با حکومت است تا عده ای مخالفت خود را با نجاست سگ نشان دهند. اما این رویارویی جاهلانه، قربانیانی را تنها مانند متین بی دفاع در حاشیه شهرها می سازد. هر روز صدها کودک و بزرگسال ضعیف‌تر مورد حمله، آزار و اذیت و گاز گرفتن سگ‌های ولگرد قرار می‌گیرند، یا به دلیل تعداد زیاد گربه‌ها، صدها هزار کودک ما در معرض انواع بیماری‌ها، به ویژه انگل وحشتناک توکسوپلاسما قرار می‌گیرند.

تحقیقات جدید نشان می دهد که انگل گربه توکسوپلاسما باعث انواع بیماری های جدی از سقط جنین گرفته تا اسکیزوفرنی و حتی تشدید تصادفات رانندگی می شود. در کشوری که سخت‌ترین قوانین را برای مقابله با کاهش جمعیت تصویب کرده است، یکی از مهم‌ترین تهدیدها برای باروری و سقط جنین در باغ‌های آن به قدری شایع است که دیگر جایی برای نشستن انسان در باغ‌ها وجود ندارد. دو گونه کلاغ و کبوتر نیز جایگزین حیوانات پرنده در مناطق شهری شده اند.

برخی از مردم بر این باورند که پشت این تجارت شلوغ سگ و گربه، منافع اقتصادی پنهان است. اثرات این مزایا را می توان در صدها صفحه اینستاگرامی که دائماً از داخل و خارج از کشور برای تهیه غذا و درمان این حیوانات پول جمع آوری می کنند و یا رشد نجومی فروشگاه های حیوانات خانگی که به تدریج جایگزین کتابفروشی ها و حتی سوپرمارکت ها می شوند، مشاهده کرد.

برخورد با حیوانات ولگرد در دنیای مدرن بسیار متفاوت است. غذا دادن به حیوانات آزاد و ولگرد چه اهلی و چه وحشی در آمریکا، استرالیا، اتحادیه اروپا، انگلستان و حتی دبی اکیدا ممنوع است و متخلفان با جریمه های سنگین و حتی زندان مواجه می شوند. دلیل آن در مناطق شهری کاملاً مشخص است: هیچ حیوان خانگی بدون کنترل انسان در خیابان ها و در باغ مجاز نیست. نگهداری حیوان در خانه نیز تابع مقرراتی است که باید سلامت حیوان، صاحب آن، پرداخت هزینه های مربوطه و بیمه را در نظر بگیرد. برای حفظ سلامت عمومی، حتی صاحب سگ نیز موظف است مدفوع سگ خود را جمع آوری کند و اجازه ندارد بدون قلاده سفر کند.

دانشمندان به خوبی می دانند که تغذیه حیوانات رها شده باعث تغییر رفتار آنها و افزایش تولید مثل می شود. وابستگی حیوان به غذای انسان شرایط آنهاست و اگر این فرآیند به شدت کنترل نشود می تواند به انسان حمله کند. تجمع غذا منجر به تشکیل گله می شود و گله سگ ها رفتار گرگ را نشان می دهند. سگ ها در کودکان و بزرگسالان حس بویایی و ترس قوی دارند و به بی دفاع ترین افراد جامعه حمله می کنند. آنها با گرگ ها آمیخته می شوند و با تولید موجودی دو گلدانی به نام سگ گرگ خطری جدی برای انسان و دام به شمار می روند.

اگر اصحاب رسانه با نوازنده خوزستانی بلعیده شده توسط سگ های شاهین شهر مواجه می شد و با پیگیری و آموزش متوقف می شد، شاید امروز متین زنده بود. و تلخی ماجرا این است که متین متعلق به طبقه ای از جامعه نیست که شبکه های اجتماعی و رسانه های داخل و خارج کشور را حساس کند. مرگ او به حدی ظالمانه است که حتی روزنامه نگاران محلی و رسانه ملی نیز به توطئه آن اهمیتی نمی دهند. آنها نیز مانند بسیاری از کارشناسان، نخبگان و مقامات، ممکن است از حملات وحشیانه برخی از حامیان و فعالان برجسته سگ و گربه بترسند. این گروه آنقدر ظالم و خشن هستند که از تهدید، تهمت، فحاشی و اوباش خجالت نمی کشند.

* استاد دانشگاه تهران

235235