به همین دلیل اختلافات اعراب و اسرائیل در محافل سیاسی مطرح شد و اسلام جایی در آن نداشت. در آن زمان بن گوریون، نظریه پرداز رژیم صهیونیستی، معتقد بود که کشورهای ترکیه، ایران و اتیوپی می توانند بخشی از طرفین و شرکای اصلی اسرائیل شوند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی شرایط تغییر کرد و جمهوری اسلامی ایران به عنوان جدیدترین دشمن و دشمن اسرائیل ظاهر شد و این نظام را به رسمیت نشناخته و در تئوری های موجودیت صهیونیستی شکست خورد. از این پس اختلافات اسرائیل با جهان اسلام بر سر مسئله فلسطین و آزادی اولین قبله اسلامی نمایان شد.
فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 فضای جدید و مساعدتری را برای رژیم صهیونیستی ایجاد کرد. کشورهایی که از اتحاد جماهیر شوروی سابق جدا شده‌اند، اگرچه عمدتاً دارای رژیم‌های سکولار بودند و بر اساس مقررات قانون اساسی خود، کشورهای غیرمذهبی محسوب می‌شدند، اما اکثریت جمعیت مسلمان داشتند. به همین دلیل فرصتی فراهم شد تا اسرائیل با این کشورها ارتباط برقرار کند و اشاره کند که روابط خود را با کشورهای اسلامی افزایش داده و با جهان اسلام مشکلی ندارد. بر این اساس اسرائیل یکی از اولین کشورهایی بود که استقلال آسیای مرکزی و قفقاز را به رسمیت شناخت و در مرحله اول روابط خود را با قزاقستان و جمهوری آذربایجان برقرار کرد. در قفقاز و آسیای مرکزی، اسرائیل قصد دارد به جهانیان نشان دهد که در میان کشورهای اسلامی دوستانی دارد.
رژیم اشغالگر قدس از طریق کشاورزی، ایجاد مزارع نمونه و انتقال تجربه به کشورهای تازه استقلال یافته وارد این منطقه شد و با همین انگیزه وارد جمهوری آذربایجان شد. متعاقباً این سیستم در زمینه های مختلف از جمله مسائل تجاری، امنیتی و فناوری اطلاعات در آذربایجان نفوذ پیدا کرد. با تشدید جنگ قره باغ، جمهوری آذربایجان با حدود 30 کشور از جمله آمریکا برای خرید تسلیحات وارد مذاکره شد. اما واشنگتن ضمن ابراز تمایل به همکاری تسلیحاتی با باکو، تهیه بخش مهمی از تسلیحات مورد نیاز آذربایجان را به اسرائیل سپرد و آذربایجان را به عنوان میانجی به سمت اسرائیل سوق داد. از این پس روابط نظامی جمهوری آذربایجان و اسرائیل تقویت شد و پس از آن رژیم اشغالگر خریدار نفت و گاز جمهوری آذربایجان شد و حدود یک ششم انرژی مورد نیاز خود را از این طریق تامین کرد. در واقع سوخت ماشین‌های جنگی و گلوله‌هایی که به قلب فلسطین و محور مقاومت اسرائیل اصابت کرد از آذربایجان تامین می‌شد.
اسرائیل با انتشار آمارهای غیرواقعی سعی در تقویت نفوذ خود در کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز از جمله جمهوری آذربایجان دارد. به عنوان مثال این رژیم می گوید 6 میلیارد دلار با آذربایجان رابطه نظامی دارد در حالی که طبق آمار رسمی حجم روابط اقتصادی آذربایجان و اسرائیل با احتساب فروش نفت و سایر مبادلات 6 میلیارد است که این نیز به نظر نمی رسد. . براستی. برخی از مقامات نظامی آذربایجان در جلسات خصوصی اعتراف کردند که تسلیحاتی که اسرائیل به آنها پیشنهاد می کند سلاح درجه یک نیست و به ویژه تجهیز گنبد آهنین در جمهوری آذربایجان فقط یک وعده غیرقابل تحقق به آذربایجانی ها بوده است.
همچنین برای جمهوری آذربایجان استفاده از لابی یهودی در سطح بین المللی برای منزوی کردن لابی ارمنی در شرایط جنگ قره باغ مهم بود. به همین دلیل، مقامات آذربایجان که از مدت ها قبل از نفوذ یهودیان در آمریکا و لابی آنها اطلاع داشتند، برای مقابله با لابی ارمنی، یکی از پایه های سیاست خارجی خود را بر اساس نزدیک شدن هر چه بیشتر به آن قرار دادند. یهودیان البته رویکرد ریاکارانه اسرائیل به آذربایجان و ارمنستان به تدریج باکو را به انگیزه های صهیونیستی مشکوک کرد. با بالا گرفتن جنگ بین دو کشور، اسرائیل همکاری اطلاعاتی و امنیتی با ارمنستان برقرار کرد و ارمنستان سفارت خود را در تل آویو باز کرد تا اسرائیل و آذربایجان را دور نگه دارد. این در حالی بود که آذربایجان تا کنون سفارتی در اسرائیل نداشت و در راه حل فعلی تماس های دولت پاشینیان با رژیم اشغالگر قدس به صورت مخفیانه ادامه داشت که از چشم باکو نیز پنهان نماند.
یکی دیگر از اهداف حضور رژیم صهیونیستی در کشورهای همسایه ایران به ویژه جمهوری آذربایجان، تخریب روابط ایران با این کشورها بود. در این راستا، دستگاه تبلیغاتی اسرائیل در عرصه های رسانه ای فعال شده و بارها به جعل اخبار و احیای دیپلماسی عمومی خود در جهت اسلام هراسی، ایران هراسی و نفرت شیعه پرداخته است. البته مقامات ایران و آذربایجان که برای روابط خود بینش راهبردی دارند، از ترفندهای اسرائیل آگاه هستند و احتیاط های لازم را انجام می دهند. مقامات باکو به حساسیت ایران واقف هستند و بارها اعلام کرده اند که اجازه نمی دهند رژیم صهیونیستی هیچ اقدامی علیه ایران انجام دهد، اما در برخی موارد، عوامل اسرائیلی با دور زدن مقامات امنیتی آذربایجان اقداماتی را انجام دادند که پاسخ مناسب را دریافت کرد. طبیعتاً جمهوری اسلامی ایران تحرکات اسرائیل در مجاورت خود را به طور کامل رصد کرده و چندین بار در عمل نشان داده است که فعالیت های این رژیم در کشورهای همسایه را به دقت زیر نظر دارد.
نکته آخر اینکه اسرائیل معمولاً اعلام می کند که رابطه تل آویو و باکو به یک رابطه استراتژیک تبدیل می شود. اما حقیقت این است که هیچ کشور اسلامی نمی تواند با اسرائیل رابطه راهبردی برقرار کند، زیرا این رژیم بزرگترین تهدید امنیتی جهان اسلام است، قبله اول مسلمانان را اشغال می کند و هر روز جنایات جدیدی علیه مسلمانان انجام می دهد. بنابراین روابط باکو و تل آویو در مسیر تبدیل شدن به یک رابطه راهبردی نیست و تقویت دوستی ایران با همسایگان از جمله جمهوری آذربایجان باعث انزوای رژیم صهیونیستی خواهد شد.
* این یادداشت با استفاده از کلام مؤلف در مؤسسه معاصر ابرار در تاریخ 26/5/1301 تنظیم شده است.