تعداد کودکان کار هر ساله در ایران بیشتر می‌شود!
آمار هولناک کودکان کار و کودکان خیابانی در ایران | افزایش آمار کودکان کار در پایتخت |
سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، سرانه نگهداری و توانمندسازی هر کودک کار و خیابانی در مراکز بهزیستی را سالانه ۱۵ میلیون تومان اعلام کرد.
كودك كار
به گزارش همشهری آنلاین، محمدرضا حیدرهایی سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در مورد ساماندهی کودکان کار گفت: در حال حاضر ۵۰۰ کودک بدسرپرست و بی‌سرپرست کار و خیابانی در ۲۰ مرکز نگهداری از کودکان بهزیستی در سراسر کشور نگهداری می‌شوند.
وی با بیان اینکه سازمان بهزیستی به عنوان بزرگترین سازمان اجتماعی در قانون، متولی رسیدگی به امور کودکان کار و خیابانی است و بر اساس قانون حمایت از اطفال مصوب سال ۹۹ موظف است با همکاری دستگاه‌ها نسبت به شناسایی، جذب، حمایت و توانمندسازی این کودکان اقدام کند، گفت: به منظور کاهش آمار کودکان کار در چهارراه‌ها و خیابان‌ها باید خانواده‌های آنها توانمند شوند که در این راستا سازمان بهزیستی مراکزی را تحت عنوان مراکز آموزشی، حمایتی کودک و خانواده تاسیس کرده است و در حال حاضر ۶۲ مرکز در این زمینه فعالند.
افزایش تعداد کودکان کار تهران
حیدرهایی ادامه داد: در هر استان از کشور یک مرکز آموزشی حمایتی کودک و خانواده تاسیس شده است، اما به دلیل افزایش تعداد کودکان کار در تهران ۲۱ مرکز از این تعداد، در تهران راه‌اندازی شده‌اند و فعالیت می‌کنند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا با وجود حضور بیشتر تعداد کودکان کار و خیابان در تهران، ۲۱ مرکز آموزشی حمایتی برای این کودکان می‌تواند پاسخگوی نیاز آنها باشد، توضیح داد: با توجه به پهنه‌بندی که در استان تهران شده، به نظر این تعداد مرکز حمایتی برای شهر تهران کفایت می‌کند.
حیدرهایی افزود: این ۲۱ مرکز حمایتی آموزشی برای کودکان کار و خیابان در شهر تهران است و به نظر این تعداد مرکز مشروط بر اینکه تمامی دستورالعمل‌های حمایتی (شناسایی کودکان، سرشماری مناطق و پهنه بندی مناطق) را به درستی انجام دهند، کفایت می‌کند. به نظر برخی از مراکز این وظایف را به درستی انجام نمی‌دهند و در جلساتی که از ابتدای سال با آنها برگزار کردیم، از آنها خواسته‌ایم که اگر توان انجام این اقدامات را ندارند، انصراف دهند.
سرپرست دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی اضافه کرد: کودکان کار و خیابان در محل کار شناسایی می‌شوند و براساس محل کار به مراکز آموزشی و حمایتی آن منطقه ارجاع می‌شوند.
پیش‌بینی وجود ۱۴ هزار کودک کار و خیابانی در کشور
به گفته حیدرهایی، تاکنون ۷۰۰۰ کودک کار و خیابانی در کشور شناسایی شده و از این مراکز خدمت دریافت کرده‌اند و بر اساس برآوردها ۱۴ هزار کودک کار و کودک خیابانی در کشور وجود دارد. وی در خصوص ۷۰۰۰ کودک کار و خیابانی که تاکنون شناسایی نشده‌اند، گفت: پیش‌بینی می‌شود که بسیاری از این کودکان، کودک کار باشند اما کودک خیابانی نباشند.
ممکن است این کودکان در سرشماری کارگاه‌هایی که حق بیمه پرداخت می‌کنند، در نظر گرفته نشوند تا حق بیمه پرداخت نکنند. اگر این کودکان ایرانی باشند در سرشماری کارگران لحاظ می‌شوند اما اگر از اتباع باشند، در سرشماری لحاظ نمی‌شوند تا حق بیمه پرداخت نکنند. اتباع غیرمجاز نمی‌توانند به دلیل فقدان برگه هویتی در این زمینه شکایت کنند.
۸۵ درصد کودکان کار ایرانی نیستند
حیدرهایی با اشاره به اینکه ۸۵ درصد کودکان کار و خیابانی شناسایی‌شده در کشور اتباع خارجی هستند، گفت: ۶۳ درصد از مجموع کودکان کار و کودکان خیابانی شناسایی و جذب‌شده در شهر تهران اتباع خارجی هستند.
این مسئول گفت: ۷۰ درصد این اتباع خارجی غیرمجازند و اوراق هویتی ندارند و سازمان بهزیستی نمی‌تواند در حوزه توانمندسازی و تحصیل به این کودکان خدمات ارائه دهد و صرفا می‌توانند از حمایت‌های غیرمادی سازمان برخوردار شوند. در این میان مردم باید بدانند که هر کمک مالی و پرداخت پول به کودکان کار و خیابانی در جهت آسیب زدن به این کودکان است و باید از پرداخت پول و کمک مالی به این کودکان جلوگیری کنند.
کار کردن کودکان زیر ۶ سال جرم است
سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفت: با توجه به اینکه بر اساس قانون، کار کردن کودکان ۰ تا ۶ جرم است، هموطنان در صورت مشاهده کودکان صفر تا ۶ ساله در حال تکدی‌گری، کار، کار خیابانی و … با مراکز اورژانس اجتماعی ۱۲۳ تماس بگیرند تا همکاران اورژانس بر اساس وظیفه مراجعه و کودک را از شرایط مخاطره‌آمیز دور کنند. همچنین اگر کودکان کار بیشتر از ۶ سال نیز مشاهده کردند، می‌توانند آن را گزارش کنند و همکاران ما آنها را به مراکز روزانه حمایت از کودکان ارجاع می‌دهند.
آمارهای متناقض از کودکان کار در ایران
آمار دقیقی از تعداد کودکان کار در کشور در دست نیست. آنچه در ادامه می‌خوانید آمارهایی است که مقامات مختلف درباره آمار کودکان کار ارائه داده‌اند. ۵ مهرماه سال ۹۶، ناهید تاج‌الدین، نماینده مجلس: «برخی کارشناسان مسائل اقتصاد شهری آمار کودکان کار ایران را بین سه تا هفت میلیون عنوان می‌کنند. ضمن اینکه این رقم برای تهران نیز ۲۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود.» (تسنیم)
۲۱ شهریور ۱۳۹۹، حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور: «مسئله کودکان کار جزء مسائل اجتماعی پنهان محسوب می‌شوند. طی مطالعاتی که با دانشگاه علوم بهزیستی انجام شد، حدوداً ۷۰ هزار کودک خیابانی در کشور داریم که یک بازه زمانی را در خیابان سپری می‌کنند. البته وضعیت کودکانی که در کارگاه‌ها کار می‌کنند متفاوت است و آمار دقیقی از این افراد در دست نیست.»
کدام کودکان شاغل، کودک کار هستند؟
به طور کلی گزارش‌های رسمی از وضعیت فعالیت کودکان ۱۰ تا ۱۷ ساله نشان می‌دهد که در سال ۹۶ از حدود ۹ میلیون کودک، حدود ۴۹۹ هزار نفر کودک فعال بودند. یعنی حدود نیم میلیون کودک یا در جست‌وجوی کار بودند یا شاغل. البته گزارش مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار نشان می‌داد که از میان آنها، ۴۱۰ هزار نفر شاغل بودند.
باید توجه داشت که هر کاری که کودکان انجام می‌دهند، شامل کار کودکان نمی‌شود. سازمان بین‌المللی کار هم در این مورد گفته اصطلاح «کودک کار» اغلب به عنوان کاری تعریف می‌شود که کودکان را از دوران کودکی،توانایی و منزلت آنها دور کند. بنا بر تعریف این سازمان کاری که برای رشد جسمی و ذهنی مضر است. اما چه کاری برای کودک مضر است؟
بر اساس تعریف این سازمان کاری که از نظر جسمی، اخلاقی و اجتماعی برای کودکان مضر است. کاری که فرصت حضور در مدرسه را از آنها می‌گیرد، یا در تحصیل کودکان دخالت می‌کند. همچنین کاری که کودکان را به ترک پیش از موعد از مدرسه ملزم می‌کند یا از آنها بخواهد که حضور در مدرسه را با کار بسیار سنگین ترکیب کنند، نیز جزء کار مضر حساب می‌شود.
رتبه ایران در لیست آمار جهانی کودکان کار
بنا بر اعلام یونیسف در سال ۲۰۲۲ تقریبا ۱۶۰ میلیون نفر در جهان، کودک کار بودند؛ یعنی از هر ۱۰ نفر یک نفر کودک کار بود. آنطور که یونیسف گزارش داده تقریباً نیمی از این کودکان در کارهای خطرناکی هستند که به طور مستقیم سلامت و رشد اخلاقی آنها را به خطر می‌اندازد. بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار که به نام بررسی وضعیت کودکان در سال ۹۹ منتشر شد، ۱۱۴ کشور مورد مطالعه یونیسف قرار گرفته‌اند که طبق آن، ایران با نرخ ۷.۸۵ درصد، در رتبه ۴۴ قرار دارد.
آنطور که این گزارش نشان می‌دهد، کشورهایی مانند سوریه، فلسطین، ترکیه، عراق، گرجستان و ارمنستان، به نسبت ایران در شرایط بهتری از نظر آمار کودکان کار قرار دارند. همچنین افغانستان و یمن شرایط بدتری دارند.