آیا ایران سوریه می‌شود؟ – دیباروز
در شبکه یک از فیلم معروف «به وقت شام» که عصر جمعه پخش شد تا مستند «چرا سوریه» و مستند «سلفی با ابومهدی». در شبکه مستند که معمولا برنامه هایش را با علاقه بیشتر تماشا می کنم، وضعیت به همین منوال بود، اما حادتر: مستند «عراق، نابودی یک ملت»، مستند «جامعه جنگ»، مستند «اولین» شخص غایب است، مستند «متولد غزه»». ، مستند «کویرس، وطن کوچک من»، مستند «آغاز داعش» و در نهایت دو قسمت از مستند «وضعیت بحران سوریه».
غیر از این برنامه ها که متاسفانه نتوانستم برخی از آنها را تماشا کنم، شاید برنامه های دیگری نیز در این دو روز در این زمینه وجود داشته باشد که در این دو روز از دست داده ام، مانند صحبت ها و هشدارهای استاد نجاح محمدعلی، تحلیلگر عراقی. ناجا فرد خاصی است که به گفته خودش چندین بار به ایران آمده و یک بار توسط وزارت اطلاعات دستگیر شده و مدتی در اوین و در شرایطی – به تعبیر خودش خیلی سخت – زندانی شده و سپس از آنجا اخراج شده است. ایران. نجاح که می گوید قبلا با گذرنامه جعلی به ایران آمده و دلیل آن را ذکر نکرده است، مدعی است که توسط ایران ترور شده و به برزخ رفته است، اما در عین حال اکنون در برنامه های مختلف به عنوان طرفدار حضور دارد. ایرانی در این مصاحبه که نسخه‌ای از آن در آرشیو شبکه‌های تلویزیونی موجود نیست، اما در رسانه‌های مجازی یافتم، نجاح به ما هشدار می‌دهد که تداوم ضعف رژیم ممکن است به پایان سوریه منجر شود، هرچند او در ابتدا اعتراف کرد. در سخنان وی، ایران سوریه یا لیبی نمی شود، دو کشوری که به وضعیت قبلی خود بازنگشته اند.
درس هایی از «مسئله بحران سوریه»
اگر هدف از پخش تلویزیونی این گونه برنامه ها هشدار دادن به مردم برای جلوگیری از تکرار فاجعه مشابه در ایران است، باید گفت که مستند «پرونده بحران سوریه» به وضوح مسیری را که سوریه طی کرده است نشان می دهد و ایران می تواند مسیر متفاوتی داشته باشد. مسیر. . اگر منصف باشم، باید این مستند را یک اثر خارق العاده بنامم، برخلاف اینکه همیشه بی رحمانه از برنامه ها و رویکردهای رسانه ملی انتقاد می کنم. این مستند که تا زمان نگارش این متن در دو قسمت به نمایش درآمده است، محصول مشترک مرکز مستند سوره و شبکه مستند است. برخلاف رویه معمول رسانه ها در حمایت از دولت بشار اسد در سوریه که معمولاً فجایع رخ داده در آن کشور را به مخالفان بشار نسبت می دهند، این مستند می گوید که کشورهای خارجی با محوریت کشورهای غربی و عربی هستند. و در نهایت داعش. آنها عامل فاجعه هستند و آنها عامل سوریه هستند. فیلم مستند «وضعیت بحران سوریه» با نگاهی تحلیلی نسبی و در قالب پژوهشی به شکل گیری فاجعه کنونی سوریه پرداخت و به نکات خوبی در آن اشاره کرد. این برنامه که به دولت حافظ اسد و پسرش بشار اختصاص داشت، در تشریح دلایل اصلی شکل گیری اعتراضات علیه این خانواده به مواردی اشاره کرد که تاکنون کمتر در رسانه های داخلی منتشر شده است:
- استقرار نظام تک حزبی و عدم امکان حضور مخالفان جدی (اپوزیسیون)
- تمدید دائمی و غیرموجه وضعیت اضطراری در سوریه که به رئیس جمهور اختیارات بیشتری برای کنترل دولت می داد (از سال 1963).
- عدم امکان رقابت با رئیس جمهور در انتخابات ریاست جمهوری به گونه ای که انتخابات ریاست جمهوری به همه پرسی تبدیل شود (موافق یا مخالفت با ادامه ریاست جمهوری).
- مخالفت با بخش سنتی محافظه کار دولت برای پیشنهاد تغییرات سیاسی و اصرار بر برخورد قاطع با مخالفان.
- مخالفت همان بخش از دولت که مؤثر هم بود با اصلاحات سیاسی، با این استدلال که مردم به اصلاحات اقتصادی نیاز دارند، نه اصلاحات سیاسی و اصلاحات اقتصادی که زمان بر است.
- تداوم مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم به ویژه مشکلاتی که کشاورزان در اثر اشتباهات دولت متحمل شدند و باعث بیکاری بیش از 800 هزار نفر از آنها (یعنی 800 هزار خانوار) شد.
- فقدان برنامه اجتماعی دولت برای مدیریت بحران
- دخالت سایر کشورها در امور سوریه
ناگفته هایی از «پرونده»
این مستند که البته نمی تواند زاویه ای کلی با سیاست های سیاسی رسانه ملی داشته باشد، در کنار تحلیل خود، به موضوعاتی اشاره کرد که تاکنون کمتر در رسانه های داخلی به آن پرداخته نشده است. فضای این مستند برشمردن اشتباهاتی بود که در دوران اسد به ویژه در دولت بشار اسد و عمدتاً قبل از او رخ داد، از اشتباه ارتش بشار در استفاده از سلاح های سنگین در شهرها تا از دست دادن فرصت. در شهر. اصلاحات و در نهایت عفو بی شمار مخالفان سلفی و اسلام گرایان تندرو و آزادی 1000 نفر از آنها. در تفسیر این برنامه عفوهایی به این بهانه واهی صادر شد که آزادی و حضور نیروهای تندرو اسلامی می تواند رضایت بخش اسلامی جامعه را جلب کند و فعالیت جریان سکولار را که جریان اصلی علیه حکومت بود محدود کند. . در حالی که برعکس عملی بود، تندروهای آزاد شده پس از آزادی به صفوف گروه های نظامی مخالف دولت پیوستند.
نقش داعش یکی از موضوعات مورد بحث در این مستند بود. برخلاف آنچه بسیاری از مردم معتقدند – که اعتقاد بر این است که داعش از ابتدا دشمن اصلی دولت بشار بوده است – این مستند ضمن تشریح روند تشکیل گروه‌های نظامی سلفی علیه بشار اسد، به هجوم این گروه‌ها اشاره کرده است. از القاعده و داعش. او به صراحت مدعی شد که برخلاف القاعده که رهبر آن زمان (ایمن الظواهری) دستور جهاد علیه حکومت بشار را صادر کرد، رهبر دولت اسلامی در آن زمان (ابوبکر البغدادی) آن را حرام اعلام کرد! البته این مستند دو قسمتی که در مسیر بازخوانی تاریخ پخش می‌شود، هنوز به سالهای آخر نرسیده است که چگونه نقش واقعی داعش، یکی از بی‌رحمانه‌ترین و مرموزترین جنبش‌های تروریستی در یمن را به تصویر می‌کشد. جهان معاصر در تداوم بحران سوریه. صرف نظر از نحوه روایت یکی دو قسمت بعدی، این دو قسمت ناگفته های تا کنون را آشکار کرد و سوالاتی را در ذهن بیننده درباره نقش واقعی داعش در بحران سوریه ایجاد کرد.
این مستند حتی به پرهیز از نقش سوریه در ترور رفیق حریری، نخست وزیر لبنان و علت فشار جامعه جهانی برای خروج نیروهای سوری از لبنان و نیز خصومت های پس از سعد حریری اهمیت نداد. پسر رفیق حریری و نخست وزیر پیشین لبنان در این موضوع تحقیقاتی در کنار دولت بشار است. و اگرچه این مستند علاوه بر علل مختلف مشکلات اقتصادی گریبانگیر سوریه، به هزینه‌های حضور نظامی سوریه در لبنان نپرداخته است، اما خود به خود این نکته به ذهن بیننده خطور می‌کند.
اشاره ای به ابتدای «پرونده».
فیلم مستند «پرونده بحران سوریه» آغاز اعتراضات در دوران بشار اسد را همزمان با گسترش بهار عربی (بیداری عربی) در کشورهای مصر، لیبی، تونس و یمن دانست. تظاهراتی که از شهر درعا در سوریه آغاز شده بود وارد مرحله مسالمت آمیز شد اما با تحرک شدید نیروهای امنیتی و شکنجه دانش آموزان یکی از مدارس وارد مرحله جدیدی شد، مدرسه ای که تعدادی دانش آموز در آن حضور داشتند. شعارهای ثابتی نوشت. با بهار عربی و سپس این تاثیر شدید آن را به اعتراض خانواده ها و سپس مردم شهر تبدیل کرد. این مستند در حین نمایش تصویری از ناخن های یک دانش آموز از تشدید این موضوع توسط رسانه های خارجی صحبت کرد و مشاهده کرد که برخورد تند و تند مطرح شده در حد ضرب و شتم دانش آموزان است. اصلا بچه نیست با این حال، این مستند نشان داد که برخورد امنیتی با یک تظاهرات ساده به قدری اوضاع را پیچیده می کند که پس از آن عقب نشینی بشار در دیدار با چهره های سرشناس درعا نه راه را باز کرد و نه تنها تغییر مقامات محلی، بلکه حتی فرماندار نیز این کار را نکرد. راه را برای او باز کن التیام دردی که نتیجه نداد، دادن 14 امتیاز بزرگ به مردم درعا است، مانند وعده خروج از نظام تک حزبی و لغو وضعیت فوق العاده پس از 44 سال. مستند تا حدودی نشان داد که در درک و رسیدگی به خواسته های مردم وقت تلف می شود و تا حدودی نیز اقدامات دیر انجام شده است.
نقش عوامل خارجی در “مورد”
این فیلم مستند با موضوع بحران سوریه بیش از همه عوامل شکل‌گیری فاجعه سوریه به نقش مداخله کشورهای خارجی پرداخت و محور اصلی این نقش را برای ترکیه، عربستان، قطر، آمریکا و آمریکا مشخص کرد. فرانسه. اگرچه اشاره ای به نقش سایر کشورها نشده است، اما تا پایان قسمت دوم، سه نوع نقش به دولت های خارجی داده می شود:
- حمایت رسانه‌ها از مخالفان: این برنامه نشان داد که رسانه هایی مانند شبکه الجزیره قطر با پخش و بزرگنمایی اخبار اعتراضات و رساندن اخبار خود به جهان و انتشار جهانی این اخبار نقش مهمی در شکل گیری و هدایت اعتراضات داشتند. کشورهای عربی اتحادیه عرب را به سمت اتخاذ مواضع جدی و عملی سوق دادند و در سطح جهانی باعث افول بشار در افکار عمومی جهان و زمینه ساز قطعنامه های آینده شورای امنیت شدند. در این برنامه ترکیه به دلیل کمک به برگزاری نشست مخالفان بشار در استانبول و سپس آنتالیا یکی از کشورهای تاثیرگذار در فاجعه سوریه محسوب می شد.
- حمایت مالی و نظامی از مخالفان: این فیلم مستند به نقش برخی کشورها از جمله عربستان، قطر، ترکیه و حتی جریان های سیاسی لبنان در کمک و تجهیز گروه های مخالف پرداخت. البته این برنامه تا پایان قسمت دوم خود هنوز به تاریخ حضور نظامی برخی از کشورها در سوریه نرسیده است، اما شایان ذکر است که نشان می‌دهد سوریه با توجه به شرایط موجود به مقصد بسیاری از کشورهای خارجی تبدیل شده است. از هم پاشیدگی ارتش و ضعف ارتش در حفظ وحدت میهن. در حالی که توجه به موقع به خواست مردم و به تعبیر کارشناسان برای برگزاری همه پرسی سالم و آزاد می توانست از مداخله سایر کشورها و فاجعه جلوگیری کند.
- کمک به برخی دولت ها با حضور شهروندان خود در جنگ با دولت سوریه: شاید مهم ترین ناگفته های مطرح شده در این برنامه، روند پیوستن اتباع خارجی به مخالفان دولت سوریه باشد. این برنامه نشان داد که کشورهای اروپایی برای تسکین آلام شهروندان تندرو اسلامی خود، با وجود نخبگان اطلاعاتی خود، نه تنها از آمدن آنها به سوریه جلوگیری کردند، بلکه با تسهیل و گاه ترویج آن به این روند کمک کردند. این مستند ناخودآگاه به این پیش‌فرض نگاه می‌کرد که برخی کشورها دست به کاری زدند تا سوریه را به قتلگاه اسلام‌گرایان تندرو و گاه استقلال‌طلبان تبدیل کنند و در واقع یکی از تهدیدات امنیت داخلی کشورشان را در سرزمین مردم سوریه ایجاد کنند. و قیمت تخریب کشور را تا حدودی بالا بردند. اگرچه در این برنامه نامی از برخی کشورها و نامی از داعش به میان نیامده است، اما احتمالاً کارشناسان زیادی هستند که می توانند بگویند بیشترین درصد خارجی هایی که با آرزوی تشکیل دولت اسلامی به سوریه آمده اند، از هر منطقه، کشور و هر شکلی بوده اند. چه جریانی.شاید این کارشناسان بتوانند از این وجود که در سالهای بعد رخ داده است، نتیجه واقعی بگیرند. البته منتفی نیست که اگر قسمت های بعدی این مستند تولید و پخش می شد، از بازگویی این مهم غفلت می شد، اما به هر حال این مستند با اشاره به موضوعی مهم سوالی را در ذهن مخاطب ایجاد کرد. موضوع. تاکنون مورد غفلت قرار گرفته است و دیگر نمی توان آن را دور زد و مدیریت کرد.
6565