تکلیف اموال دولتی و عمومی که در ترکه متوفی

متن کامل آیین نامه چگونگی تملک اموال غیر منقول توسط اتباع خارجی

‌به تقل از بهترین وکیل شیراز آیین‌نامه چگونگی تملک اموال غیر منقول توسط اتباع خارجی غیر مقیم در جمهوری اسلامی ایران 1374/7/9
‌ماده 1 – اتباع خارجی که بدون داشتن پروانه اقامت دائمی به منظور سیاحت و استفاده ییلاقی مسافرتهای منظم فصلی در سنوات متعدد و متوالی به ایران‌ می‌نمایند هر گاه بخواهند در ایران محلی را برای سکونت شخصی خریداری نمایند باید تقاضای خود را در اظهارنامه‌ای در بر دارنده مشخصات زیر و مدارک و‌ اسناد مربوط از طریق یکی از نمایندگی‌های سیاسی و کنسولی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور و یا استانداری محل وقوع ملک به همراه مدارک و‌ اسناد مربوط به وزارت امور خارجه تقدیم دارند.

مشخصات اظهارنامه

الف) نام و نام خانوادگی و شغل متقاضی
ب) تابعیت فعلی و تابعیت اصلی (‌در صورت تغییر تابعیت)
ج) سن، وضعیت، تأهل، تابعیت فعلی همسر متقاضی و تابعیت وی قبل از ازدواج و در صورت داشتن اولاد تعداد، جنسیت و سن هر یک
‌د) محل اقامت دایمی متقاضی

‌♦ تبصره 1 – مدارک مورد نیاز شامل تصویر اسناد مالکیت و نشانی محل وقوعی ملک و تصویر اوراق گذرنامه متقاضی است. مراجع یاد شده در بالا مکلفند پس از‌ دریافت تقاضا و اسناد و مدارک مربوط و بررسی، آنها را به وزارت امور خارجه ارسال کنند. گواهی برابری تصویر مدارک و اسناد مزبور با اصل آنها به عهده‌مراجع یاد شده در ماده (1) می‌باشد.

‌♦ تبصره 2 – وزارت امور خارجه پس از کسب نظر از مراجع مربوط (‌وزارت کشور و وزارت اطلاعات) موضوع را مورد بررسی قرارداده و در خصوص قبولی یا رد‌ تقاضا بنا به مقتضیات سیاسی اعلام نظر نموده و در صورت موافقت تقاضا را به منظور تصمیم‌گیری به هیأت وزیران، ارایه خواهد نمود.

‌ماده 2 – محل وقوع ملک مورد تقاضا نبایستی در نقاطی که استملاک خارجیان محدود و یا ممنوع اعلام شده، واقع شود.
‌تبصره: وزارت کشور با همکاری وزارت اطلاعات و مراجع نظامی و انتظامی کشور، فهرست نقاط ممنوع و یا محدود از نظر استملاک اتباع خارجی را تهیه و به‌وزارت امور خارجه و استانداریهای اعلام خواهد کرد.

‌ماده 3 – متقاضیان مکلفند ثمن معامله را به صورت ریالی از طریق انتقال یا فروش ارز از یکی از بانکهای مجاز تحصیل و به فروشنده بپردازند. دفاتر اسناد رسمی‌ موظفند هنگام انجام معامله گواهی بانک مجاز را از خریدار مطالبه و مراتب را با ذکر مشخصات در سند قید کنند.

‌ماده 4 – سازمان ثبت اسناد و املاک کشور پس از انتقال قطعی ملک به متقاضی، مشخصات مالک و ملک مورد معامله را در دفتر مخصوص، ثبت و جریان امر‌ را جهت درج در دفتر خاص به وزارت امور خارجه اعلام می‌دارد.

‌ماده 5 – ثبت ملک به نام ورثه متقاضی در دفتر املاک منوط به رعایت مقررات این آیین‌نامه خواهد بود.

‌ماده 6 – در صورت عدم مراجعه ورثه ظرف دو سال از زمان فوت مالک یا امتناع ورثه ایشان از انجام موارد مقرر در این آیین‌نامه، ملک مورد نظر توسط وزارت‌ امور اقتصادی و دارایی با رعایت کلیه مقررات مربوط به مزایده بیع شرطی، از طریق مزایده، به فروش خواهد رسید و وجه حاصل از آن پس از کسر هزینه‌ها،‌ مالیات و عوارض قانونی در حساب خاصی نزد خزانه‌داری کل نگهداری و سپس به ورثه یاد شده پرداخت خواهد شد. هر گاه ملک مزبور از طریق مزایده به‌ فروش نرود وزارت یاد شده مراتب را یک نوبت در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران آگهی می‌نماید و پس از انقضای شصت روز از تاریخ درج آگهی مزبور،‌ ملک را به بالاترین قیمت پیشنهادی خواهد فروخت و وجه آن را به نحو یاد شده در این ماده به ورثه پرداخت خواهد کرد.

‌ماده 7 – کلیه مقررات مغایر با این آیین‌نامه لغو می‌شود.
‌حسن حبیبی – معاون اول رییس جمهور

به گفته وکیل کیفری در شیراز همچنین مطابق  آیین‌نامه اجرایی قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی، مصوب 19/12/ 1381 که این آیین نامه دارای  38ماده و  7تبصره می باشد و در خصوص تملک اموال غیر منقول توسط شرکت های خارجی راه کاری را ابراز نموده است که کلیات آن بدینگونه است که در صورتی که افرادی خارجی در ایران شرکت ایرانی تاسیس و ثبت نمایند قادرند اموال منقول و غیر منقول را تا صد در صد متناسب با سرمایه هم با تشخیص سازمان سرمایه گذاری ایران با طرح سرمایه گذاری بنام شرکت تملک کنند .

و شایان ذکر است تابعان خارجی اعم از  همسایگانی مانند عراقی و افغانستانی و… امکان خرید و فروش و مالکیت به شکل عمومی و رایج آن را ندارند.

آیین نامه تشویق سرمایه گذاری خارجی

‌متن ماده 34– ‌در مواردی که انجام سرمایه‌گذاری خارجی منجر به تشکیل شرکت ایرانی گردد، تملک زمین به نام‌ شرکت متناسب با طرح سرمایه‌گذاری به تشخیص سازمان مجاز می باشد .

بهرحال به غیر از یک مورد در قانون اخیر که قانونگذار واژه تملک را بکار برده است لازم به ذکر در بقیه موارد قانونی مقنن در مورد مالکیت اموال غیر منقول فقط کلمه خریداری تصرح نموده است.

و هدف از این مقاله بررسی اموال اشخاص خارجی که در ایران دارای اموالی بوده اند ولی قبل از عزیمت به کشورشان، در ایران فوت نموده اند، می باشد، لذا در این مقاله به سرنوشت این نوع اموال پرداخته شده است  …

تکلیف اموال اشخاص خارجی پس از مرگ

در خصوص سرنوشت و تکلیف اموال اشخاص خارجی در ایران پس از مرگ موارد زیر را توضیح میدهد:

♣ موضوع مورد بحث این است که تبعه خارجی در ایران مال داشته باشد و فوت کرده باشد در مورد صلاحیت رسیدگی به اموال وی یعنی دادگاه رسیدگی به این امور دادگاه محل وقوع اموال متوفای خارجی می باشد . / تعیین تکلیف اموال اشخاص خارجی پس از مرگ

♣ هر ذینفعی از طریق کنسوگری دولت متبوع فرد خارجی در مورد حفظ و تصفیه ترکه وی می تواند اقدام نماید و چنانچه تبعه خارجی وراث یا قائم مقام قانونی مانند قیم نداشته باشد، قاضی یا دادرس دادگاه، یعنی بدون درخواست کسی می تواند مبادرت به اتخاذ تصمیم نماید .

به عبارت بهتر بدون درخواست شخصی یا کنسولگری خارجه در ایران، قاضی دادگاه می تواند اقدام نماید و مطابق ماده 339 قانون امور حسبی، دادگاه صالح پس از وصول درخواست ذینفع یا کنسول یا اطلاع، کمتر از 48 ساعت برای و و غیره اقدام می نماید و کتباً به کنسول دولت متبوع اطلاع می دهد که حاضر شود…لازم به ذکر است عدم حضور مقام کنسولی مانع از اقدام نخواهد بود ولی مقام مامور کنسول می تواند پس از مهر و موم ترکه، توسط مرجع قضایی مجددا ،بر روی آن مهر و موم،  مهر و موم نماید .

همچنین مطابق ماده 340 قانون امور حسبی ایران اگر مقام کنسولی قبل از اطلاع دادگاه و یا در صورتی که از وضعیت مرگ فرد خارجی مطلع شود می تواند نسبت به حفظ اموال متوفی اقدام نماید . / تعیین تکلیف اموال اشخاص خارجی پس از مرگ

نکته دیگر این است که اگر در محل وقوع مال فرد خارجی، اداره تصفیه وجود داشته باشد دادگاه، امر را به این اداره می سپارد.

♣ اگر در آن محل، اداره تصفیه وجود نداشته باشد، دادگاه می تواند مطابق ماده 342  قانون امور حسبی یک نفر ذینفع یا یک نفر که موثق تشخیص دهد، را به سمت مدیر تصفیه ترکه متوفای خارجی معین کند و مطابق ماده 274 اگر متوفی وصی داشته باشد امر تصفیه توسط وصی انجام می پذیرد.البته اقدامات مدیر تصفیه با نظر دادستان بعمل می آید. / تعیین تکلیف اموال اشخاص خارجی پس از مرگ

♣ وظایف مدیر تصفیه بدینگونه است که وی مطابق ماده 343 قانون امورحسبی به محض ابلاغ انتصاب خود ، به عنوان اینکه چنانچه افرادی حقی بر ذمه متوفی دارند… ظرف مدت شش ماه خود را معرفی نمایند و کپی و یا رونوشت مدارک مطالبات و حقانیت خود را تسلیم نمایند  )سه بار آگهی به فاصله  ماه در روزنامه رسمی و یکی از روزنامه های کثیرالانتشارتهران آگهی نمایند .

♣ برای تحریر ترکه روز و ساعت محل تحریر به دادستان و به اشخاص مشروحه اطلاع داده می شود که ممکن است که وراث متوفا در ایران باشند و یا ولی و یا نماینده قانونی ورثه مانند قیم و یا موصی له ( کسی که وصیت به نفع او شده است) و یا شریک متوفی باشد بهرحال علاوه بر این افراد به مقام کنسول دولت متبوع متوفی حتما ابلاغ می شود . / تعیین تکلیف اموال اشخاص خارجی پس از مرگ

: شایان ذکر است  اگر این افراد حاضر نشوند امر تحریر ترکه متوقف نخواهد شد و صورت اموال منقول و غیر منقول در غیاب کنسول صورتجلسه به وی ابلاغ می شود اما بطورکلی بهای تقریبی اموال متوفی پیوست صورتجلسه می شود.

اگر بستانکارانی اعلام کنند که تبعه ایران هستند و طلبشان را ثابت کنند ترکه متوفی بعد از کسر هزینه ها به تصرف آن ها داده می شود اما در خصوص دریافت ترکه توسط ورثه یا قیم ورثه یا وصی از محل ماترک متوفی آن ها  باید به مدت یک سال تامین بدهند یا از همان مال متوفی تا چنانچه در طی این مدت طلبکاری پیدا شد و طلب خود را ثابت کند حقوقش تضییع نشود ( ماده 348 قانون امورحسبی )

♣ اگر فرد خارجی ورثه یا وصی و یا قیمی در ایران نداشته باشد ماترک به کنسول یا نمایندگان سیاسی دولت متبوع متوفی تسلیم می شود ( ماده 351 قانون امور حسبی) شایان ذکر است صرف انقضای مدتی که آگهی می شود مانع این نیست که حقوق افرادی که بعد از این مدت طلب خود را ثابت می نمایند ، حق شان ضایع شود ( ماده342 و ماده 352 قانون امور حسبی ) / تعیین تکلیف اموال اشخاص خارجی پس از مرگ

منبع : کانون وکلای استان فارس