پروتکل HTTP چیست؟
اگر تا به حال از مرورگر استفاده کرده باشید احتمالاً با عبارت HTTP یا HTTPS در ابتدای آدرس های وب سایت ها مواجه شده اید. اما این حروف چه معنایی دارند و چرا این قدر مهم اند؟ توی این مقاله قراره ساده و خودمونی برات توضیح بدم که HTTP دقیقاً چیه چطور کار می کنه و چرا زندگی ما بدون اون توی دنیای دیجیتال غیرممکنه! با این آموزش نتورک پلاس همراه من باشید.
HTTP یعنی چی؟
HTTP مخفف عبارت Hypertext Transfer Protocol هست؛ یعنی پروتکل انتقال ابرمتن. این پروتکل زبان مشترک بین مرورگر شما (مثل کروم یا فایرفاکس) و سرورهایی هست که محتوای وب سایت ها رو در اختیار شما قرار میدن.
برای مثال وقتی توی مرورگر می نویسی : www.example.com مرورگر از طریق HTTP به سرور متصل می شه درخواست اطلاعات میده و سرور هم اطلاعات مثل متن عکس یا ویدئو رو به مرورگر می فرسته. در واقع HTTP مثل یک پستچی دیجیتال عمل می کنه.
چرا HTTP به وجود اومد؟
قبل از اینترنت امروزی اشتراک گذاری اطلاعات کار ساده ای نبود. هر سیستم از روش های خودش استفاده می کرد و انتقال داده ها بین سیستم ها کار سختی بود. HTTP در سال ۱۹۹۱ توسط تیم برنرز لی (پدر وب) معرفی شد تا یک زبان مشترک ایجاد کنه و انتقال داده ها در بستر اینترنت استاندارد بشه.
چطور HTTP کار می کنه؟
HTTP براساس مدلی به نام Client-Server عمل می کنه :
- کلاینت (Client) : مثلاً مرورگر شما.
- سرور (Server) : سیستمی که محتوای سایت رو ذخیره کرده.
وقتی شما یک آدرس وب وارد می کنید :
- مرورگر (کلاینت) درخواست اطلاعات رو می فرسته.
- سرور درخواست رو دریافت می کنه.
- سرور اطلاعات رو می فرسته.
- مرورگر اطلاعات رو نمایش میده.
این چرخه خیلی سریع اتفاق می افته و معمولاً در کسری از ثانیه اطلاعات نمایش داده می شه.
اجزای اصلی HTTP
۱. درخواست ها (Requests)
هر وقت مرورگر شما به سرور درخواست اطلاعات میده این درخواست شامل سه بخش میشه :
- Method (متد) : نوع درخواست (مثلاً GET برای دریافت یا POST برای ارسال داده).
- Header (هدر) : اطلاعات اضافی مثل نوع مرورگر.
- Body (بدنه) : داده هایی که ممکنه ارسال بشه (مثل اطلاعات فرم).
۲. پاسخ ها (Responses)
وقتی سرور جواب میده پاسخ شامل سه بخشه :
- Status Code (کد وضعیت) : نشون میده درخواست موفق بوده یا نه (مثل ۲۰۰ برای موفقیت یا ۴۰۴ برای پیدا نشدن).
- Header (هدر) : اطلاعاتی مثل نوع محتوا.
- Body (بدنه) : محتوای واقعی مثل متن یا عکس.
تفاوت HTTP و HTTPS چیه؟
HTTPS همون HTTP هست اما با یک لایه امنیتی اضافی به اسم SSL/TLS. این لایه اطلاعات رو رمزنگاری می کنه تا اگر کسی وسط راه اطلاعات رو دزدید نتونه ازش استفاده کنه. برای همین وب سایت های HTTPS امن ترن.
مزایا و معایب HTTP
مزایا :
- سادگی : خیلی راحت و سریع عمل می کنه.
- انعطاف پذیری : با همه دستگاه ها و سیستم ها سازگاره.
معایب :
- امنیت پایین : اطلاعات رمزنگاری نمی شن برای همین ممکنه دزدیده بشن.
- عدم حفظ حریم خصوصی : هر کسی می تونه ببینه شما چی ارسال یا دریافت کردید.
تفاوت HTTP ۱.۱ و HTTP/۲
|
ویژگی |
HTTP ۱.۱ |
HTTP/۲ |
|
کارایی |
درخواست ها یکی یکی ارسال می شن. |
درخواست ها به صورت همزمان انجام می شن. |
|
فشرده سازی |
محدودیت بیشتری داره. |
اطلاعات فشرده تر ارسال می شن. |
|
امنیت |
معمولاً رمزنگاری نشده است. |
به طور پیش فرض از HTTPS پشتیبانی می کنه. |
سوالات متداول
۱. آیا می تونیم از HTTP به جای HTTPS استفاده کنیم؟
بله ولی پیشنهاد نمی شه. HTTPS امنیت بیشتری داره و برای سایت هایی که اطلاعات حساسی مثل رمز عبور یا اطلاعات بانکی رو دریافت می کنن الزامیه.
۲. چرا بعضی سایت ها هنوز از HTTP استفاده می کنن؟
دلایلش ممکنه قدیمی بودن سرورها هزینه های ارتقا یا نداشتن دانش فنی باشه.
۳. چطور بفهمیم یک سایت امنه؟
به URL دقت کنید. اگر با https : // شروع بشه و کنار آدرس نماد قفل دیده بشه سایت امنه.
جمع بندی
HTTP یکی از پایه های اصلی اینترنت امروزه و به مرورگرها و سرورها کمک می کنه تا راحت با هم حرف بزنن. با این حال اگر امنیت برات مهمه همیشه به دنبال سایت هایی باش که از HTTPS استفاده می کنن.
امیدوارم حالا وقتی به آدرس یه سایت نگاه می کنی و کلمه HTTP یا HTTPS رو می بینی بفهمی پشت این چهار حرف ساده چه دنیای پیچیده ای قرار داره! اگر سوال یا تجربه ای داری توی کامنت ها باهامون در میون بذار. 😊