زمانی که روس ها در پی اولتیماتوم شوستر به مرزهای ایران حمله کردند و استان های شمالی ما را به زور و خونریزی اشغال کردند، ماکسیم گورکی بار دیگر صدای اعتراض خود را به محکومیت دولت کشورش بلند کرد.
به گزارش دیباروز، اعتماد او نوشت: ماکسیم گورکی دشمن رژیم تزاری بود و هیچ فرصتی را برای ابراز این خصومت از دست نداد. آنها از خانواده رومانوف متنفرند. نه تنها به خاطر کاری که با روسیه و مردم آن کردند، بلکه به خاطر تصویری که به جهان ارائه کردند. ایشان در یکی از نامه های خود نوشته اند که ما با حکومتی روبرو هستیم که به فرد و فرد احترام نمی گذارد، حقوق مردم را نمی پذیرد و به اجرای عدالت اهمیت نمی دهد. حکومتی که در آن جز ظلم و بدی صورت نمی گیرد و جایی برای رشد احساسات بشری باقی نمی ماند.
گورکی با این دیدگاه تمامی اقدامات و واکنش های دولت تزاری را تفسیر کرد و به آزار و اذیت و زشتی رومانوف ها اعتراض کرد. حتی زمانی که روس ها در پی اولتیماتوم شوستر به ایران حمله کردند و استان های شمالی ما را به زور و خونریزی اشغال کردند، او دوباره صدای اعتراض خود را بلند کرد و دولت کشورش را محکوم کرد. او نامه ای به هیئت انگلیسی در لندن به نام هیئت بازبینی ایران نوشت که اندکی پس از آن روز در آوریل 1912 در روزنامه هاوایی منتشر شد و نوشت: «من معتقدم که اقدامات دولت روسیه در ایران، جدا از اینکه غیر انسانی نسبت به مردم ایران، به ضرر مردم است.» روسی در سراسر کشور. بعید است که بازار ایران برای سرمایه روسیه توسط دادگاه نظامی یا اعدام تامین شود و من مطمئن هستم که دولت روسیه از این جنایات بی‌معنا برای ساختن دشمن آشتی‌ناپذیر ایرانی جدید علیه مردم روسیه استفاده می‌کند.
بخش اول کار او درست بود. در آن روزها، بسیاری از مردم ایران دیگر کالاهای روسی نمی خریدند و هر چیزی را که به روسیه مربوط می شد تحریم می کردند. اما قسمت دوم کار او نادرست نبود بلکه ناقص بود زیرا ایرانیان همیشه قبل از جنگ های قفقاز و جدا شدن شهرهای شمال ارس روس ها را دشمن بزرگ می دانستند.
گورکی با بیان اینکه دولت روسیه با این تجاوز آبروی تمدن اروپایی را خدشه دار کرد و بذر مخالفت با آن را در سرزمین های ایران کاشت، اضافه کرد: آیا مانند خیوه و بخارا به آسیای مرکزی منتقل شد؟ حکومت روسیه چه تأثیر ویژه و ارزشمندی بر ایران باستان می توانست داشته باشد؟ دولت روسیه اکنون در اروپا به عنوان تنها حامی اصول قدرت توتالیتر شناخته می شود که شرق قبلاً آن را مخرب تشخیص داده است».
او نوشت که ممکن است در ایران بازاری برای کالاهای ساخت روسیه وجود داشته باشد، اما دولت تزاری با این روشی که انجام داده و سیاستی که در پیش گرفته، چیزی جز فروش آن نخواهد داشت. در نهایت، فکر می‌کنم اشغال ایران به نفع روسیه نبود، بلکه به خاطر سلسله رومانوف بود تا سیصدمین سالگرد تأسیس آنها در روسیه را با اعطای الحاق جدید به آنها جشن بگیرند. توهمی بیش نیست و این رژه برای مردم روسیه بدبختی به همراه خواهد داشت و این باورپذیر نیست که ایران با این بردگی که بر آن چیره شده است برخورد کرده باشد.
انتهای پیام