ققنوس، «دوگین» و نواصولگراهای ایران

کمی در مورد کلیپ
کلیپ صوتی برای خواندن شعر با صدای شاعر تهیه شده است که در خلال آن تنها تصویر پرچم روسیه به چشم می خورد و با موسیقی معروف «مردان فرشتگان» ساخته ماجد التظمی همراه است. ترجمه انگلیسی معنی شعر در طول کلیپ پخش می شود و این تنها راه ارتباط مخاطبان کانال که اکثرا روسی هستند با محتوای شعر ارتباط برقرار می کند. کانال دوگین نام این شاعر را مشخص کرد و از آنجایی که با جست و جو در میان دوستان شاعر در کشور و فضای مجازی و گفتگو با وی نتوانستیم شاعری با آن نام پیدا کنیم، از ذکر نام وی معذوریم. برای ما جالب بود که بدانیم آیا خود شاعر می‌داند شعرش در کجا منتشر شده است یا نه و بدانیم که آیا این شعر را در حمایت از روسیه سروده است یا نه؟ برای یافتن اطلاعاتی درباره شاعر حتی به سایت های مربوط به طرفداران روسی در بین فارسی زبانان مانند سایت منتسب به حزب منحله توده رفتیم اما نتیجه ای نگرفتیم. ما به برخی از سایت‌های به اصطلاح «مدرنیست» نگاه کردیم که چنین پست‌هایی به سبک dogen داشتند، اما آن‌جا نبود. فرقی نمی کند که شاعر چه کسی در موضوع بحث تأثیری ندارد.

درون همسری
به عنوان یک شاعر و کارشناس شعر در برنامه های رادیویی، دیدن این که شخصی با شعری که شاعرش را نمی شناسد، پیوندی حسی برقرار کرده است، اصلا عجیب نیست. معمولاً وقتی شعر شاعری را می خوانیم، در میان مفاهیم شعر به دنبال نشانه هایی از احساس مشترک می گردیم تا ببینیم شعر با حال و هوای ما کجا می آید و به این می گویند «تجانس شاعرانه». به نظر می‌رسد شاعر این منظومه که می‌خواست آن را در قالب مثنوی بنویسد، با وجود مشکلات عدیده‌ی متر و معنا در شعرش از مفهوم کلی شعر فارسی آگاه بوده و مضمونی حماسی خلق کرده است. او در همه اشعارش از اسطوره و تاریخ و جغرافیا یاد نمی کند و از این رو هر خواننده می تواند تفسیر خود را بر آنها بگذارد مشروط بر اینکه در ذهن خود نشانه هایی برای تفسیر خود بیابد. با این تعبیر، شاید در 9 مصراع و دو بیت خارج از قالب در وسط شعر، شاید تنها دو نشانه با فضای ذهنی دوگین، مخاطبان کانال او و حامیان جنگ با اوکراین سازگار باشد: یکی کلمه است. ققنوس و دیگری گذر سربازی در آب سرد!
ناشر شعر، مضمون اول (ققنوس) را برجسته کرده و از پرچم روسیه تزاری که نماد عقاب دو سر را در خود دارد، در سراسر متن استفاده کرده، بدون توجه به این که این پرچم پرچم فعلی روسیه نیست و پرچم فعلی روسیه فقط سه خط رنگی دارد.. وجود ندارد! این پرچم متعلق به حکومت تزار در روسیه (1547 تا 1721 م) است و به نظر می رسد دوگین در این مورد اشتباه نکرده است، زیرا او خود علم فعلی، پرچم تزار و حکومت تزار را بهتر از ما می داند. . او از طریق این اثر بخشی از افکار و اندیشه های خود را نشان داد که در آن آینده روسیه را قلمرو دوک نشین بزرگ مسکو و دولت تزاری می داند و می خواهد نه تنها اوکراین را تصرف کند و به روسیه ضمیمه کند، به خط 5000 مایلی، که به اعتقاد او به معنای تصرف اروپای غربی نیز هست.
با این حال، دوگین در انتخاب شعر اشتباه بزرگی کرد، زیرا ققنوس با عقاب دو سر بسیار متفاوت است. ققنوس پرنده ای افسانه ای است که در فرهنگ تاریخی ایران، یونان، چین و مصر ظاهر شده و آثاری از آن در تاریخ اساطیری روسیه نبوده است.

ققنوس
ققنوس (به یونانی باستان: Φοῖνιξ، به عربی: Alanaqa، انگلیسی Phoenix) پرنده ای مقدس و افسانه ای است که در اساطیر ایرانی، اساطیر یونان، اساطیر مصر و اساطیر چین از آن یاد شده است.
گفته می شود که این موجود افسانه ای پرنده ای کمیاب و منفرد است که جفت یا فرزندی ندارد. اما هزار سال یکبار بالهایش را روی انبوهی از چوب برس می گشود و آواز می خواند و چون با آواز خود به وجد می آید با منقار خود آتشی روشن می کند و با سوختن در آتش تخمی از آن بیرون می آورد. که بلافاصله آتش می گیرد و می سوزد و از خاکستر آن ققنوس دیگری متولد می شود. ققنوس در بیشتر فرهنگ ها نماد جاودانگی و زندگی جدید است. اما برخی از فرهنگ ها به او صفات دیگری نسبت داده اند، از جمله در مورد او گفته شده است: اشک ققنوس مرهم زخم ها است، ققنوس صدایی آرام بخش دارد، موسیقی از صدای او ساخته شده است و …
اگرچه ققنوس در اسطوره های کشورهای آسیایی مانند چین و ایران جایگاه ویژه ای دارد، اما برخی معتقدند که افسانه ققنوس از مصر باستان سرچشمه گرفته و به یونان و روم رفته و در کنار باورهای مسیحی شاخ و برگ بیشتری پیدا کرده است.
علامه دخدا در وصف ققنوس می گویند: می گویند ققنوس هزار سال عمر می کند و چون هزار سال گذشت و عمرش تمام شد، چوب زیادی جمع می کند، بالای آن می نشیند، آواز می خواند، مست می شود. بالهایش را چنان می زند که گویی آتش از بال هایش می آید و در هیزم می افتد و خود را با هیزم می سوزاند پس از خاکسترش بیضه ای بیرون می آید و شریکی ندارد و موسیقی را از خاکسترش فهمیدند. آواز خواندن
با این حال، عقاب دو سر، در هرالدریک و هرالدریک، نماد حیوانی است که با مفهوم امپراتوری مرتبط است. بیشتر کاربردهای مدرن این نماد به طور مستقیم یا غیرمستقیم با استفاده از آن توسط امپراتوری سلجوقی در خاورمیانه و امپراتوری روم بیزانس در اروپا مرتبط است. در طول قرون وسطی و تا اوایل دوران مدرن در امپراتوری مقدس روم از یک سو و در پادشاهی های ارتدکس (پادشاهی صربستان و روسیه) از این علامت استفاده می شد. این علامت که ارتباط نزدیکی با علائم عقاب (یک سر) و آکویلا دارد که در امپراتوری روم استفاده می شد، در واقع نشانه ای خاص از امپراتوری روم، بیزانس و روسیه است. بنابراین عقاب دو سر ربطی به ققنوس ندارد!

از ققنوس تا رویاهای دوگن، اهمیت موضوع چیست؟
مردم ایران شاید دو ماه پیش نام الکساندر گلویچ دوگین را برای اولین بار شنیده باشند که دخترش در بمب گذاری در مسکو کشته شد و خبر او در صدر اخبار رسانه های کشورمان قرار داشت، اما دوگین ایران را به خوبی می شناسد.
اگرچه اطلاعات دقیقی از چند بار سفر وی به ایران و میزبانی وی در دست نیست، اما حداقل می گوید که امسال سه بار میهمان سفیر جمهوری اسلامی ایران بوده است که در دیپلماسی معنای خاصی دارد. تمرین کرده است و قبلاً به ایران آمده و در یک «اندیشکده معین» به مدیریت «سید حسن عباسی» با موضوع «رویای روسی» سخنرانی کرده است. دوگین نیز به مراسم راهپیمایی اربعین رفت و کلیپی از مصاحبه خود را منتشر کرد که در آن با اینکه خود مسیحی است از اندیشه های شیعی و امام موعود شیعیان می گوید و دجال را به آمریکا معرفی می کند. این کلیپ قبلا در سایت آستان قدس رضوی قرار گرفته بود اما اکنون در آن سایت یافت نمی شود. علاوه بر این، دوگین از رابطه خود با مرحوم نادر طالب زاده صحبت کرد و او را بهترین دوست خود دانست و مدعی شد که او دوست بزرگ روسیه و حامی بزرگ آرمان اوراسیا است. الگویی که می خواهد کشورهای منطقه اوراسیا را علیه غرب به ویژه آمریکا متحد کند.
علاوه بر این، دوگین پیش از این در شب چهارم علوم انسانی در بهمن ماه 1393 که به همت مجله عصر اندیشه و با مشارکت شبکه افوق و مرکز تحقیقات صدرا برگزار شد، شرکت کرده است.
الکساندر دوگین که برخی از او به عنوان “استراتژیست و ذهن ولادیمیر پوتین” یاد می کنند، فردی است که اخیراً پس از شکست های ارتش روسیه در اوکراین هشدار داد که جنگ مداوم روسیه با اوکراین یا با پیروزی مسکو یا با ویرانی به پایان می رسد. به تمام دنیا به دلایل زیادی می توان او را عامل معنوی تحریک پوتین و تشویق ارتش روسیه و مردم روسیه به حمله به اوکراین دانست و به همین دلیل افکار، فعالیت ها، نتایج تلاش هایش و در نهایت ارتباطش با روشنفکران اطراف این کشور به چشم می خورد. مهم این است که اگر عمر و فرصتی وجود دارد، بتوان این مسائل را در یک سخنرانی پرمخاطب و در آینده جدا کرد.