دولت های ایران و ایالات متحده با تصمیمات دشوار همچنان تهدید به یکدیگر می شوند. این وضعیت علی رغم فراز و نشیب ها چهار دهه گذشته ادامه داشته است و شکی نیست که اینگونه ادامه خواهد یافت.
وی خوشبین است که دولت دونالد ترامپ قادر خواهد بود موقعیت خود را در انتخابات ماه نوامبر به دولت دیگر یوبیدن تغییر دهد. بیانیه اخیر 382 نماینده مجلس جمهوری خواه و دموکرات در حمایت از اقدام ترامپ برای گسترش تحریم تسلیحاتی ایران ، نشان می دهد که بحران در روابط تهران و واشنگتن نه با تغییر دولت پایان می یابد و نه از آن کاسته می شود. آنچه در حال تغییر است شکل تعامل در همان مکانیسم های ثابت است. اگر انتظار می رود سطح و ماهیت بحران در روابط دو طرف تغییر کند ، دولت هشت ساله باراک اوباما و بورجا می تواند بهترین گزینه محسوب شود. گره در وصیتی است که هنوز بین طرفین و به همان اندازه ایجاد نشده است. بنابراین ، رئالیسم برای پیش بینی آینده روند تشدید بحران در روابط تهران و واشنگتن است.
اقتصاددانان و سیاستمداران غالباً در برخورد با موضوعات پیچیده به اصل “تیغ اوكام” توجه می كنند و براساس آن در تحلیل خود عمل می كنند. ویلیام اوکام ، فیلسوف هندی و فیلسوف قرن 14th ، گفت که برای مقابله با پدیده های پیچیده ، خلاصه و ساده سازی شکل لازم است. در این حالت ، تجزیه و تحلیل وضعیت و درک آن آسان تر می شود. حال با نگاهی به ریشه های تیغ اوکام و از بین بردن حاشیه ها ، می توان بحران در روابط تهران و واشنگتن را به شرح زیر خلاصه کرد: ماهیت ایدئولوژیک نظام سیاسی حاکم ایران را می طلبد. این درخواست با سیستم سیاسی ایران در تضاد کامل است و قابل قبول نیست. از طرف دیگر ، تهران در تأیید تعامل سازنده با واشنگتن ، با تأکید بر منابع مادی و معنوی ، خود را از تعامل فعال با دیگر قدرتهای غربی و شرقی قناعت کرد و در این زمینه سیاست خود را برای تحمل مداوم “فشار حداکثر” دنبال کرد. واشنگتن دنبال می کند روشن است که آمریکایی ها برای فشار آوردن به تهران و مدیریت درگیری های نابرابر به “سیاست های مبتنی بر دولت” تکیه می کنند. اما اوضاع کاملاً تحت کنترل واشنگتن نیست ، زیرا صفوف متحدین واشنگتن مبهم و نامشخص است. حداکثر فشار کمترین تأثیر را در سیاستهای تهران داشته است و هنوز هیچ نشانه ای از تغییر ماهیت و شکل بحران وجود ندارد. افق را نمی توان دید. آنچه آشکارتر شده است تشدید اوضاع و امکان عبور از مرز فعلی تا درگیری مستقیم ، حتی تا حد محدود.
تلاش های واشنگتن برای محرومیت ایران از دومین دستاورد بورژامه در شورای امنیت سازمان ملل ، این بحران را تشدید می کند. امضا کنندگان معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای 2015 (NPT) توافق كردند كه اگر ایران به تعهدات خود طبق توافق عمل كند ، بخش دوم امتیازات را به آن كشور اعطا می كند. بخش اول ، در صورت برداشته شدن همه مجازات های شورای امنیت سازمان ملل متحد قبل از بورجا ، قسمت دوم ، که با نام “غروب خورشید” نیز شناخته می شود ، در نهم اکتبر سال 2020 (18 اکتبر 1999) با برداشته شدن تحریم ایرانیان اجرا می شود. اسلحه این توافق نامه که دارای مجوز جامعه جهانی با تأیید شورای امنیت سازمان ملل است ، اکنون توسط واشنگتن به چالش کشیده شده است. بنابراین ، جامعه بین المللی بار دیگر با یک آزمایش دشوار روبرو شده است: اطاعت از “سیاست مبتنی بر قدرت” واشنگتن یا پیگیری تعهدی که اگر برآورده نشود ، منجر به عدم اطمینان در حوزه سیاست جهانی خواهد شد. اعضای شورای امنیت ثابت با گزینه های دشواری روبرو هستند. اطاعت از واشنگتن ، به هر شکلی و روشی که در چارچوب شورای امنیت سازمان ملل تعریف شده یا در نظر گرفته شود ، پاسخی مناسب از طرف تهران صادر می کند. مدارا برای سیاست فشار حداکثر واشنگتن در دو سال گذشته ، که با عقب نشینی دولت ترامپ از شورای امنیت سازمان ملل در ماه مه 1997 و همچنین عدم توانایی سایر اعضای گروه 1 + 5 برای جبران خسارات در ایران ، آغاز شد ، منجر به انتظارات مداوم شد. شورای امنیت باید تهران را به خاطر انجام تعهدات خود پاداش دهد. به گفته تهران ، هرگونه محدودیت جدید ، اعم از تمدید تسلیحات تسلیحاتی در شورای امنیت سازمان ملل یا در غیر این صورت ، نقض تعهدات شناخته شده در سال 2015 توسط جامعه جهانی است.
افق آینده تا اکتبر آینده (اکتبر 1999) نشان دهنده ی کاهش سطح بحران روابط تهران و واشنگتن نیست. اگر واشنگتن نتواند سایر اعضای شورای امنیت را در رایزنی های فعلی خود ترغیب کند ، وضعیت می تواند بدتر شود. لحن تهران نسبت به اعضای دائم شورای امنیت مطابق با درک روند فعلی خواهد بود. دبیر شورای عالی امنیت ایران هشدار داد: “پیکر بی جان بی جان با ادامه تحریم تسلیحات ایران برای همیشه می جنگد.”
* ارسال شده در افتخار | چهارشنبه ، 6 مه 1999